O άνθρωπος που άλλαξε το άλμα εις ύψος

                  «Η Καθημερινή», 12/11/2016

 από Κώστα Μαυρυδή

Μπορεί η ευφυΐα να βρει τρόπο για να νικήσει το ταλέντο; Στην περίπτωση του Ντικ Φόσμπερι, η απάντηση είναι ναι. Το 1968, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού, ένας νεαρός φοιτητής έγραψε με χρυσά γράμματα το όνομά του στην ιστορία του αγωνίσματος άλμα εις ύψος. Πέρασε με την πλάτη πάνω από τον πήχυ και έκανε τη δική του... επανάσταση στον χώρο. Τότε, κάποιοι δημοσιογράφοι τον αποκάλεσαν ο «τεμπέλης άλτης», στην επόμενη, όμως, διοργάνωση (Μόναχο), η πλειονότητα των αθλητών χρησιμοποίησε το «Φόσμπερι Φλοπ». Ο ίδιος, τότε, είχε κρεμάσει τα αθλητικά παπούτσια και είχε αφοσιωθεί στην επιστήμη του. Ίσως, γιατί γνώριζε ότι στον αθλητισμό δεν μπορούσε για δεύτερη φορά η ευφυΐα να νικήσει το ταλέντο.

 Ο Ντικ Φόσμπερι γεννήθηκε στο Πόρτλαντ και από την παιδική ηλικία πειραματίστηκε σε διάφορα αθλήματα. Στα 16 άρχισε να ασχολείται με το άλμα εις ύψος, αλλά ποτέ δεν κατάφερε να συναγωνιστεί τους συναθλητές του. Δεν κατάφερνε να περάσει πάνω από 1,50 μ. Η αγάπη του για τον αθλητισμό ήταν ανάλογη με το πείσμα του και τη διάθεση να ξεχωρίσει. Τα πρώτα χρόνια οι άλτες περνούσαν πάνω από τον πήχυ το εσωτερικό πόδι και ύστερα το εξωτερικό, γνωστό ως άλμα - ψαλίδι. Τον 20ό αιώνα δημοφιλής ήταν ο τρόπος Στραντλ, κατά τον οποίο οι αθλητές κοιτούσαν τον πήχυ. Αυτά, όμως, μπήκαν στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, χάρη στην ευφυΐα του νεαρού Ντικ Φόσμπερι.

Όλα άρχισαν όταν σπούδαζε στο τμήμα Φυσικής - Μηχανικής του πανεπιστημίου του Ορεγκον. Το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του το περνούσε στη βιβλιοθήκη. Δεν τον ενδιέφερε, όμως, μόνο να διαβάζει την αντίστοιχη με την επιστήμη του βιβλιογραφία. Αρκετές ώρες μελετούσε την ιστορία του αθλητισμού και έψαχνε να βρει τρόπο να βελτιώσει το άλμα του. Γνώριζε ότι εάν δεν έβρισκε κάτι διαφορετικό, δεν θα μπορούσε να συναγωνιστεί τους αντιπάλους του. Και ήταν πολύ εγωιστής για να παραδοθεί αμαχητί. Σε ένα βιβλίο εντόπισε μία φωτογραφία ενός άλτη του παρελθόντος (Κάλεβι Κότκας, Φινλανδία), ο οποίος χρησιμοποιούσε έναν διαφορετικό τρόπο άλματος.

Η ώρα που θα χρειαζόταν τη βοήθεια της επιστήμης είχε φτάσει. Πέρασε ατελείωτες ώρες στη βιβλιοθήκη μελετώντας τους νόμους της φυσικής, με στόχο να τους εφαρμόσει στον αθλητισμό. Επικεντρώθηκε στον ορισμό για το κέντρο μάζας. Πρόκειται για το σημείο το οποίο συμπεριφέρεται ως η μάζα όλου του σώματος να είναι συγκεντρωμένο σε αυτό. Όπως οι μηχανικοί προσπαθούν να συγκεντρώσουν το βάρος των αυτοκινήτων στο κάτω μέρος για να τα κάνουν γρηγορότερα, έτσι και ο Ντικ Φόσμπερι είδε ότι με τον τρόπο που πηδούσε ο Φινλανδός, το κέντρο μάζας μεταφερόταν.

Ο Ντικ Φόσμπερι κατάλαβε ότι εάν λύγιζε το σώμα του με την πλάτη προς τον πήχυ, τότε το κέντρο μάζας θα βρισκόταν κάτω από αυτόν και θα τον βοηθούσε να «πετάξει» σε μεγαλύτερα ύψη. Ο άλτης παρουσίασε στον προπονητή του, Μπέρνι Βάγκνερ, τη νέα τεχνική και αμέσως άρχισαν οι προπονήσεις με αυτόν τον τρόπο. Γρήγορα ο Ντικ Φόσμπερι έφτασε σε ύψη που δεν τα είχε ονειρευθεί. Για πρώτη φορά παρουσίασε το άλμα στους αγώνες των Κολεγίων και εντυπωσίασε το κοινό. To 1964 η «Medford Mail Tribune» το αποκάλεσε «Φόσμπερι Φλοπ». Τότε είπε ότι ένας τραυματισμός τον ανάγκασε να πειραματιστεί στο άλμα που θα άφηνε το όνομά του ανεξίτηλο στην Ιστορία. Επόμενος αγώνας του Φόσμπερι ήταν τα τράιαλς όπου κατέκτησε και την πρόκριση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968.

Η μέρα που έγραψε Ιστορία

Ολυμπιακοί Αγώνες, 1968. Στο στάδιο του Μεξικού, φτάνει η σειρά του Ντικ Φόσμπερι για να πραγματοποιήσει το άλμα του. Επικρατεί απόλυτη σιγή. Η φήμη για τον τρόπο που περνάει πάνω από τον πήχυ είχε φτάσει πριν από αυτόν.

Ο Ντικ Φόσμπερι είναι 21 ετών, έχει ύψος 1,95 και θεωρείται φαβορί για μετάλλιο. Ο Αμερικανός φοιτητής του τμήματος Χημικών Μηχανικών του πανεπιστημίου του Ορεγκον παίρνει φόρα, τρέχει και περνάει τον πήχυ με την πλάτη. Ησυχία επικρατεί για μερικά δευτερόλεπτα στο στάδιο. Και ύστερα ένα παρατεταμένο χειροκρότημα. Παίρνει την πρόκριση για τον τελικό με άλμα στα 2,14. Την ημέρα του τελικού ξεκίνησε από τα 2,03, συνέχισε σε 2,06, 2,09, 2,12, 2,14, 2,16, 2,18, 2,20 και στα 2,22 εκτός από τον Αμερικανό είχαν μείνει ο συμπατριώτης του Εντ Κάρουδερς και ο Βαλεντίν Γκαβρίλοφ (ΕΣΣΔ). Τα 2,24, όπως, τα πέρασε μόνο ο Φόσμπερι, με την τρίτη προσπάθεια. Το στάδιο παραλίγο να... καταρρεύσει από τους πανηγυρισμούς. Στη συνέχεια είχε τρεις αποτυχημένες στα 2,29. Η ευφυΐα νίκησε τα ταλέντα. Η 20ή Οκτωβρίου 1968 αποτέλεσε την ημέρα που άλλαξε η ιστορία για το άλμα εις ύψος.

Ο Αμερικανός φοιτητής ήταν μόλις 21 ετών και έγραψε με χρυσά γράμματα το όνομά του στην Ιστορία του παγκόσμιου αθλητισμού. Οι επόμενες ημέρες, όμως, της ζωής του δεν κύλησαν σε κάποιο στάδιο αλλά στα πανεπιστημιακά έδρανα. Ο Φόσμπερι όταν επέστρεψε από το Μεξικό μαζί με το χρυσό μετάλλιο κρέμασε και τα αθλητικά παπούτσια του. Αφοσιώθηκε στην επιστήμη του και το 1972 αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο του Ορεγκον. Συνέχισε στον επαγγελματικό στίβο και από τις πρώτες επιλογές του ήταν ξεκάθαρο ότι και εκεί θα κάνει πρωταθλητισμό όπως και στα άλματα. Σήμερα είναι συνιδιοκτήτης μιας μεγάλης εταιρείας στο Αϊντάχο, της «Galena Engineering».

Η μάχη με τον καρκίνο και η εμπειρία της πολιτικής

Ο Ντικ Φόσμπερι είναι πρωταθλητής εντός και εκτός αγωνιστικών χώρων. Το 2008 ανακάλυψε ότι έπασχε από καρκίνο στη σπονδυλική στήλη. Δεν απογοητεύθηκε. Υπεβλήθη σε χημειοθεραπείες και ακτινοβολίες. Ένα χρόνο, αργότερα, ανακοίνωσε ότι ο όγκος βρίσκεται σε ύφεση.

Πριν από δύο χρόνια ανακοίνωσε ότι ξεπέρασε τον κίνδυνο. Το 2016 αποφάσισε να ασχοληθεί και με την πολιτική. Διεκδίκησε μια θέση στη Βουλή των Αντιπροσώπων του Αϊντάχο αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί.

Μπορεί το 1998 ο Ντικ Φόσμπερι να αποφάσισε να εγκαταλείψει τον πρωταθλητισμό, αλλά ποτέ δεν έφυγε από τον αθλητισμό. Είναι μέλος του σωματείου «Πρωταθλητές για την ειρήνη». Πρόκειται για μία ομάδα από 54 διάσημους αθλητές, οι οποίοι με άξονα τον αθλητισμό αγωνίζονται για την ειρήνη σε όλον τον κόσμο. Mαζί με τον ολυμπιονίκη της κολύμβησης έχουν ιδρύσει το «World Fit», μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που προωθεί τα ολυμπιακά ιδεώδη και τον αθλητισμό.

Το άλμα του Ντικ Φόσμπερι έχει εμπνεύσει σκηνοθέτες και μουσικούς. Το 2015 κυκλοφόρησε ένα βίντεο κλιπ, το «Broken Arrows» (στίχοι του Zac Brown), το οποίο βασίζεται στην προσωπική και στην αθλητική ζωή του ολυμπιονίκη.

 Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968 έχουν περάσει 48 χρόνια. Το «άλμα Φόσμπερι» χρησιμοποιείται σήμερα από όλους τους αθλητές στο άλμα εις ύψος. Πολλοί ήταν αυτοί που θέλησαν να αφαιρέσουν τη δόξα από τον Αμερικανό, λέγοντας ότι πριν από αυτόν το είχαν δοκιμάσει και άλλοι (μάλιστα, υπάρχει και ιστορία για νεαρό Έλληνα άλτη, αγνώστων στοιχείων, ο οποίος επιχειρούσε άλματα με αυτόν τον τρόπο). Το σίγουρο είναι ότι η Ιστορία έγραψε το όνομα Ντικ Φόσμπερι, του ανθρώπου που όχι μόνο το εκτέλεσε αλλά και το «υπερασπίστηκε» μέχρι και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Και δικαιώθηκε

Το άλμα του Ντικ Φόσμπερι στο Μεξικό (1968) - Videos - SPORT 24

www.sport24.gr/.../video/to-alma-toy-ntik-fosmperi-sto-meksiko-1968.1867335.html

Αυτός ο ιστότοπος ενδέχεται να έχει παραβιαστεί.

Το άλμα του Ντικ Φόσμπερι στο Μεξικό (1968) - SPORT 24 - Συνεχής Αθλητική Ενημέρωση..

Ο άνθρωπος που άλλαξε το άλμα εις ύψος | VideoMan