Αντώνιος ο μεγαλοπρεπής Κυπαρισσεύς
Τα μόνα που ξέρουμε για την μεγαλύτερη νεοελληνίδα συγγραφέα, Πηνελόπη Δέλτα, είναι πως: έγραψε τον ‘Τρελαντώνη’, ήταν προσγιαγιά του Σαμαρά, και αυτοκτόνησε όταν μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα…
Ας μάθουμε πως ήταν ά θ ρ η σ κ η , ζήτησε πολιτική κ η δ ε ί α , και αφιέρωσε όλη τη ζωή της για την δημοτική γλώσσα, ενάντια στους συντηρητικούς θρησκευτικούς κύκλους που έγραφαν στην καθαρεύουσα.
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1874, σε πολύ πλούσια οικογένεια. Πατέρας της ο Εμμανουήλ Μπενάκης, έμπορος βαμβακιού, μετέπειτα Υπουργός Οικονομίας επί Βενιζέλου, και Δήμαρχος Αθήνας το 1914, και μέγας ευεργέτης, (ο γιός του Αντώνης , ο ‘τρελαντώνης’, ίδρυσε το 1929 στην Αθήνα το πρώτο και μεγαλύτερο ιδιωτικό Μουσείο ‘Μπενάκη’)
Στα 17 της χρόνια η Πηνελόπη είχε ερωτευτεί έναν, αλλά δεν την άφησαν οι γονείς της να τον παντρευτεί, γιατί δεν ήτανε αριστοκράτης . Την πάντρεψαν, κατόπιν πιέσεων, στα 21 της, με έναν πλούσιο έμπορο από την Πόλη ,11 χρόνια μεγαλύτερό της, τον Στέφανο Δέλτα…
η Πηνελόπη , ο Ίων, και ο …Νίτσε
26 χρονών, η Πηνελόπη, το 1905, παντρεμένη με παιδιά, γνωρίζεται με τον Ίωνα Δραγούμη, υποπρόξενο στην Αλεξάνδρεια, και ερωτεύονται τρελά. Η Πηνελόπη λέει στον άντρα της για τον έρωτα με τον Δραγούμη, ζητά διαζύγιο, μα αυτός δεν της το δίνει … Ο έρωτας αυτός έμελλε να μείνει ανολοκλήρωτος, πλατωνικός, ειδικώς από την πλευρά της Δέλτα… Τόσο παράφορος έρωτας, που όταν αργότερα ο Ίωνας κάνει επίσημο δεσμό με την ηθοποιό Μαρίκα Κοτοπούλη, από τότε η Πηνελόπη φοράει μαύρα έως το τέλος της ζωής της…
Ο Δραγούμης ήταν κι αυτός ανήσυχο πνεύμα, ανοιχτόμυαλος, ‘άθεος’. Λέει σε ένα σημείο στο ημερολόγιό της, γι αυτόν: «και ξαπλωμένος στον καναπέ, ξεφυλλίζει Nietzche, ενώ δεν είναι άλλος από Ιησούς, τρυφερός, υπερευαίσθητος, συμπονετικός…» Εκείνη την εποχή η θεωρία του Νίτσε εξαπλώνεται στους Έλληνες διανοούμενους, και τους απελευθερώνει από τα δεσμά της θρησκείας… Αλλά όπως λέει και η Δέλτα σε ένα γράμμα της, θα χρειαστούν τουλάχιστον 2 γενεές, ώστε ο τόπος να δεχθεί ένα άλλο επίπεδο ηθικής, σαν τη νιτσεϊκή κοσμοεθωρία…
η Πηνελόπη και η δημοτική γλώσσα
Αφιέρωσε όλη τη ζωή της, για να μπορούμε να γράφουμε και να διαβάζουμε στην ζωντανή δημοτική γλώσσα, κι όχι στη θρησκευτική-βυζαντινή ‘καθαρεύουσα’. Είχε φιλία με όλους τους προοδευτικούς Δημοτικιστές: Πάλλη, Εφταλιώτη, Βλαστό, Τριανταφυλλίδη, Δελμούζο, Γληνό, Πολίτη ,κ.α. Είναι δύσκολο σήμερα να καταλάβουμε, πως τότε οι δημοτικιστές ήταν οι αριστεροί, οι αναρχικοί, οι ‘άθεοι’ της εποχής…
‘η Ζωή του Χριστού’ και ο Αρχιεπίσκοπος ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ
Το πιο ωραίο βιβλίο της, είναι σχεδόν άγνωστο! Η ζωή του Χριστού. Ήταν και το πιο δύσκολο, έκανε πάνω από 10 χρόνια να το συνθέσει! Διάβασε πολλές φορές, προσεκτικά, τα 4 ευαγγέλια, διασταύρωσε στοιχεία, πρόσθεσε πληροφορίες, και το έκανε να μοιάζει με αληθινό μυθιστόρημα, και μάλιστα σε λαϊκή δημοτική γλώσσα!!!
Για την εποχή της, αυτό το ευαγγέλιο σε λογοτεχνική διήγηση, ήταν μεγάλο χτύπημα στο κατεστημένο και στην θρησκεία. Έφερνε τον λαϊκό κόσμο σε επαφή με τον Χριστό και τη θεωρία του, χωρίς τη μεσολάβηση των ιερέων , χωρίς τη θρησκεία. Ήθελε να ξυπνήσει τον αποβλακωμένο και δυστυχισμένο λαό, όπως λέει, από την τυπολατρία της θρησκείας, από τον παπαδοχριστιανισμό.
Ο Πατέρας της, Εμμ. Μπενάκης, δεν ήταν θρήσκος, ωστόσο σεβόταν την υπάρχουσα θρησκεία. Μόλις έμαθε πως η κόρη του έγραφε για τη ζωή του Χριστού, την προειδοποίησε πως αν το βιβλίο αυτό έθιγε την Θρησκεία, αυτός πρώτος θα έβγαινε να την ‘χτυπήσει’.
Η Μητέρα της Βιργινία, αντιθέτως, ήταν πολύ αυστηρή και θρήσκα. Και δεν διάβασε ποτέ αυτό το βιβλίο της Πηνελόπης, από πείσμα, επειδή ήτανε γραμμένο στη δημοτική!!!
Η Πηνελόπη ποτέ δεν υπήρξε θρήσκεια, ήταν εκ φύσεως ένα φιλελεύθερο πνεύμα, και από μικρή αντιδρούσε στον κρατικό προσηλυτισμό και στην κατήχηση που της έκαναν. Όλοι οι φίλοι της αργότερα, ήταν ίδιοι μ’ αυτήν, οι Δημοτικιστές…
Η αφορμή για να γράψει το βιβλίο αυτό, ήταν που το 1911 οι ‘παπάδες’ έκλεισαν δια της βίας ένα προοδευτικό σχολείο της εποχής, το Παρθεναγωγείο Βόλου, που χρησιμοποιούσε την δημοτική γλώσσα, με το επιχείρημα πως ήταν ‘άθεο’. Και πέρασαν από δικαστήριο τον διευθυντή του, Αλέξανδρο Δελμούζο, φίλο της Πηνελόπης.
Ο άθρησκος Δελμούζος δεν μπορούσε να καταλάβει τη χρησιμότητα που μπορεί να έχει ο βίος του Ιησού, έστω και σε δημοτική γλώσσα...
Ωστόσο η Πηνελόπη, έβλεπε την δύναμη του βιβλίου αυτού. Και ως διπλωμάτισσα που ήταν, αλληλογραφούσε για πολλά χρόνια με τον φωτισμένο προοδευτικό Μητροπολίτη ΧΡΥΣΑΝΘΟ.!!
Την βοηθούσε και την ενθάρρυνε για να τελειώσει το βιβλίο αυτό. Ήταν κι αυτός Δημοτικιστής, φίλος του Ίωνα Δραγούμη, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, και το ‘38 έγινε και Αρχιεπίσκοπος.
---Όταν η Ελλάδα έπεσε στα χέρια των Γερμανών, ο Χρύσανθος αρνήθηκε να ορκίσει την δωσίλογη Κυβέρνηση Τσολάκογλου… Και λίγο αργότερα, στις 2 Ιουνίου του ‘41, οι Γερμανοί τον καθαίρεσαν από Αρχιεπίσκοπο…
το τέλος της Πηνελόπης Μπενάκη-Δέλτα, (μα ποτέ ‘Δραγούμη’…)
Ένα μήνα πριν, στις 2 Μαΐου, ο Χρύσανθος, παρέστη στον λιτό ενταφιασμό της αγαπητής του Πηνελόπης Δέλτα, που αυτοδηλητηριάστηκε ηρωικά καθώς οι Γερμανοί έμπαιναν στην Αθήνα…
----Τελευταία της επιθυμία και εντολή: « ούτε παπά!, ούτε κηδεία! »
----Στην ταφόπετρα, στην αυλή του σπιτιού της, στην Κηφισιά, χαράχτηκε μόνο η λέξη Σ ι ω π ή…
antoniosantonopouloskyparissia.blogspot.gr
σημειώσεις:
1. --Ένας άλλος λόγος που αυτοκτόνησε, ήταν πως βρισκόταν για 15 χρόνια ημιπαράλυτη σε καροτσάκι. Αλλά και παλαιότερα είχε κάνει 2 απόπειρες αυτοκτονίας, από έρωτα για τον Δραγούμη. Και άλλη μία όταν αρνήθηκε να παντρευτεί τον Δέλτα. Ήταν τόσο περήφανη, υπερευαίσθητη, και λίγο ‘τρελή’.
2. --Η τραγικότερη στιγμή της ζωής της, ήταν το 1920 , όταν μερικοί θερμόαιμοι ‘βενιζελικοί’ δολοφονούν τον ήρωα της ζωής της ,Ίωνα Δραγούμη, ως αντίποινα για την απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου στη Λυών. Και μάλιστα, αυτοί που τον σκότωσαν, ήταν κάτω από τις διαταγές του ‘βενιζελικού’ Πατέρα της Εμμ. Μπενάκη!!!. Το σοκ από τη δολοφονία του Ίωνα, ήταν και μια αιτία να ασχοληθεί περισσότερο με τη συγγραφή…
3. --Πολλά τα κοινά σημεία της Δέλτα με τον σύγχρονό της Καβάφη: Αλεξάνδρεια, έμποροι βαμβακιού, σχέση με την Πόλη και το Λονδίνο, έντονος ‘διαταραγμένος’ ερωτισμός, άθρησκοι. Μέχρι και ‘στα τελευταία τους’ ήσαν ίδιοι, ο Πατριάρχης μετάλαβε τον άθεο Καβάφη... Η μόνη διαφορά τους: αυτή έγραφε σε δημοτική, αυτός σε ένα μείγμα καθαρεύουσας-δημοτικής
4. --Το Παρθεναγωγείο Βόλου ήταν πολλά χρόνια μπροστά: διάλογος μαθητών-καθηγητών, δημοτική γλώσσα, ιστορία της τέχνης, περίπατοι στην εξοχή, υπαίθριες διδασκαλίες, στα θρησκευτικά διδασκόταν η θεωρία του χριστού όπως υπάρχει στα ευαγγέλια, όχι τα δόγματα, όχι κατήχηση!. Δεν έκαναν πρωινή προσευχή!.
Γι αυτό και οι παπάδες αντέδρασαν. Και μια μέρα, μπούκαρε από την πίσω πόρτα ο δεσπότης βόλου και σταμάτησε το πρότυπο αυτό σχολείο…
5. --Το βιβλίο της η Ζωή του Χριστού, έχει αρκετά λάθη, ανακολουθίες, και πολλές ελλείψεις. Για παράδειγμα, δεν αναφέρει την πολύ σημαντική ‘Παραβολή του άδικου οικονόμου’. Μια ωραία ιδέα είναι να ξαναγράψει κάποιος τον πλήρη βίο του Ιησού, και με την βοήθεια του βιβλίου της Δέλτα, όπως και του 1 Ενιαίου Ευαγγελίου.
6. --Στο μόνο που έμοιασε -κάπως- ο Σαμαράς στην πατριώτισσα προσγιαγιά του, είναι η στάση του για το ‘Μακεδονικό’. Σε όλα τα άλλα θέματα είναι συντηρητικός και συμφεροντολόγος, ενώ εκείνη ήταν επαναστάτρια και πρωτοπόρος, και μάλιστα πριν 100 χρόνια!!! Τότε δεν υπήρχε novartis…
7. --Αξιόλογο βιβλίο της Τερέζας Πεσμαζόγλου: η Ζωή του Χριστού της Π.Δ. και η ανέκδοτη αλληλογραφία της με τον Μητροπολίτη Χρύσανθο.
8. --Πολλές σημερινές ελληνίδες συγγραφείς, παινεύονται πως πούλησαν εκατομμύρια αντίτυπα. Μια σελίδα της Δέλτα, ένα βιβλίο δικό τους…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου