ΑΛΛΟΤΙΝΑ ΛΑΪΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ (4)

Α(Ο)ΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΤΟΚΑΣ
             

Ήταν ένα παιχνίδι γιορτινό κι αυτό γιατί παιζόταν στις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς και οι παίκτες φορούσαν ότι πιο καλούτσικο είχαν μέσα στη φτώχεια και την ανέχεια της ζωής. Επειδή τα κέρματα ήταν από τα βασικά στοιχεία του παιχνιδιού δυνατό να το κατατάξεις εν μέρει στα παιχνίδια του τζόγου. Βεβαίως δεν συμπεριλαμβάνεται στα παιχνίδια που κατά καιρούς έχουν απαγορευθεί ως τυχερά όπως τα ζάρια, η πόκα  κ.τ.λ.

 Το έπαιζαν παιδιά της εφηβικής ηλικίας και πολλές φορές και μεγάλοι άνδρες, λόγω των ημερών και της γιορτινής ατμόσφαιρας. Οι παίκτες συνήθως ήταν από τέσσερις έως επτά και καμιά φορά και περισσότεροι. Και επειδή αυτές τις ημέρες μαζεύονταν πολλά άτομα και υπήρχε μεγάλη συμμετοχή, σε σημείο να τσακώνονται ποιος θα πρωτοπαίξει, αμέσως διοργανωνόταν  παραδίπλα και άλλο παιχνίδι.

Βασικά στοιχεία του παιχνιδιού, εκτός από τα κέρματα ήταν ο τόκας οι αμάδες και ο πίτσος.

Ο τόκας ήταν μια στρογγυλούτσικη πέτρα, ας πούμε σαν ένα μεσαίο πορτοκάλι και η αμάδα ήταν μια επίπεδη πέτρα, μεγέθους μικρού πιάτου. Κάθε παίκτης είχε τη δική του αμάδα και μάλιστα πολλοί, όταν τελείωνε το παιχνίδι την έκρυβαν σε ένα σημείο για την άλλη ημέρα. Καμιά φορά αρκετοί αντί πέτρινη αμάδα προτιμούσαν κάτι μικρές τετράγωνες σιδερένιες πλάκες που χρησιμοποιούσαν οι εργάτες της σιδηροδρομικής γραμμής επάνω στα μαδέρια που περνούν οι ράγες.

Επάνω, λοιπόν, στον τόκα όλοι οι παίκτες τοποθετούσαν ένα κέρμα, συνήθως δραχμή, δίδραχμο ή τάλιρο. Όταν έπαιζαν και μεγάλοι, τότε το κασέ ανέβαινε και έβαζαν δεκάρικο που με τη μανία του παιχνιδιού γινόταν και εικοσάρικο.
§    

 Πολλές φορές συμβαίνει το φαινόμενο της καραμπόλας, όπου ένας παίκτης προσπαθώντας να βρει τον τόκα ή να πιάσει με την  αμάδα του καλή θέση, χτυπά άλλη αμάδα κι αυτή με τη σειρά της χτυπά άλλη τρίτη και ούτω καθεξής ή δυνατό να χτυπήσει και τα κέρματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις μετά το σχετικό κομφούζιο, επέρχονται ανακατατάξεις στις θέσεις των αμάδων Τα δε κέρματα μπορεί να πάνε στην αμάδα που έχει τη χειρότερη θέση.

§       Όπως γίνεται φανερό ο παίκτης πρέπει να ξέρει να ρίχνει την αμάδα με μαεστρία και επιδεξιότητα διότι αφενός πρέπει να χτυπήσει τον τόκα με τέτοιο τρόπο ώστε αυτός να απομακρυνθεί, τα κέρματα να μην διασκορπιστούν και αφετέρου η αμάδα να μείνει κοντά και να μην πάει στου διαβόλου τη μάνα. 

§       Επίσης, σπανίως, συνέβαινε και το εξής τραγελαφικό: Η αμάδα καθώς έπεφτε από ψηλά με ορμή και πάταγο επάνω σε μια άλλη αμάδα, έσπαζε και χωριζόταν σε δύο ή περισσότερα κομμάτια και ένα απ΄ αυτά κέρδιζε τα κέρματα. Τι γινόταν τότε; Απλώς ήταν σωστό και αυτό είχε επικρατήσει ότι την αμάδα την αντιπροσώπευε το μεγαλύτερο κομμάτι. Ακριβώς το ίδιο γινόταν όταν από το πατατράκ έσπαζε μια άλλη αμάδα.