theodoroskollias@gmail.com // 6946520823
Aλήθεια ποιος φταίει για την κατάντια της χώρας μας;

Σάββατο 29 Νοεμβρίου 2014

Ντοπιολαλιές (Παίζοντας με τον πλούτο της γλώσσας μας)

Από τον Κώστα Περδίκη
Αρχές καλοκαιριού στο κτήμα μας, όταν ξεκίναγε η καλ­λιέργεια της όψιμης ντομάτας.
     Ο πατέρας έχει ξεπλαταριαστεί να ποτίζει τις φρεσκοφυτε­μένες ντοματιές, κουβαλώντας νερό από το πηγάδι με τη λάτα.
Η ντρίτσα του έγινε μούσκεμα από τον ιδρώτα και την κρέμασε σε μια τσατάλα, στην καρυδιά για να στεγνώσει.
Αύριο τον περιμένει ο ρέντος με τη γαλαζόπετρα.
Θα ετοιμάσει το υλικό στο μεγάλο καδούλι, προσθέτοντας και λίγον ασβέστη, για να κολλάει το μίγμα πάνω στα φύλλα.
Μετά έχει σειρά το τειάφισμα.
Ανάσα δεν θα πάρει ο καημένος.
      Αλλά και το γαϊδούρι μας κάλντησε κι αυτό.
Από το πρωί, με αγωγιάτη τον μπαρμπα-Χριστίδη, έχει κουβα­λήσει από τον καλαμιώνα του αμπελιού γύρω στα δέκα κιντινά­ρια καλάμια.
Ο πατέρας, αργότερα που οι ντοματιές θα ψηλώσουν, θα τα κάνει φουρκάδες για να κλαρώσουν πάνω τους.
Από τη ζέστη γκούσωσε το καημένο το ζωντανό.
Ο μπαρμπα-Χριστίδης το λυπήθηκε και το άφησε ξεϊγκλωτο, να ξεϊδρώσει λίγο.
Ήρθε ντριτσινώντας μέχρι το πηγάδι και πήγε καρσί στον σού­γλο με το νερό.
Αυτιάστηκε, όμως, και στη πρώτη γουλιά έκανε πέρα, φαίνεται του φάνηκε γανιασμένο.
Κάνει μια βρέντα γύρω από το πηγάδι ψάχνοντας με λαχτάρα για άλλο.
Ο μπαρμπα-Χριστίδης, τότε, βουτάει αμέσως τη βουτσέλα, που ο πα­τέρας είχε πριν λίγο γεμίσει για να ρουπώσουν οι δόγες της και  αδειάζει τη μισή στη σπασμένη ζάρα, που ήταν παρα­τη­μένη δίπλα στο φίλιαντρο του πηγαδιού.
Δεν άφησε σταγόνα.
Ευχαριστημένο, μετά, ρίχτηκε στα τρυφερά ψιλίθρια της γρά­νας.
      Η μητέρα έχει ανάψει φωτιά και στο χαρανί, πάνω στη σιδερωστιά, αχνίζει το ζεματιστό νερό.
Πλένει εδώ και ώρα τα σκουτιά μας στη σκάφη για να τα ξεγαρτσιάσει και τα χέρια της έχουν φαφατιάσει.
Μετά το πλύσιμο θα μας φτιάξει τσιγαρίδες καγιανά για το μεσημέρι και θα ψήσει στην μπουγάνα σκορκοφίγκι από το πρωτόγαλο της γίδας μας, που χθες γέννησε όψιμα.
Κουβάλησε μια ζαλιά βεργιά, που βγάζουν καλή θράκα, για να τη βάλει πάνω στη μπουγάνα.
       Εγώ και η αδελφή μου παίζουμε, σκαρφαλωμένοι στην παλιά μάκινα, που απόμεινε από τη σταφίδα μας, όταν ο πατέρας μου αποφάσισε να την ξεμπουντουλώσει για να φυτέψει ντομάτες.
Η μητέρα, μάς έχει αναθέσει να γεμίσουμε από το πηγάδι τις δυο βίκες με φρέσκο νερό και να τις κουβαλήσουμε στο σπίτι, όμως ούτε που το θυμόμαστε.
Οι λούρες από τη λυγιά, που εκείνη πάντα φυλάει για πρώτη ανάγκη, αργότερα θα μας το ξαναθυμίσουν δυσά­ρεστα…
     Εκτός από το γαϊδούρι και τη γίδα, στο κτήμα υπάρχει και ο Αηδόνης, ο σκύλος μας.
Λιάζει άγρια όποιον βλέπει να περνάει από κει.
Είναι μονίμως δεμένος ο δόλιος.
Τις λίγες φορές που κατορθώνει να λυθεί πιλαλάει με λαχτάρα και σκαπετάει μέχρι την άκρη του κτήματος, για να βρει τη σκυλίτσα του γείτονα, για έρωτες…
Τον άλλο καιρό διασκεδάζει την αιχμαλωσία του τρομάζοντας τις χουρχούρες, που λιάζονται λίγο πιο πέρα και προγκάει τα τσιροπούλια.
Έχω μια φωτογραφία, μικρός, που με μια λογανιά τον πειράζω και κείνος χαίρεται το γαργάλημα.
                          
                            ΓΛΩΣΣΑΡΙ

ξεπλαταριαστεί = κουραστεί
λάτα = τενεκές
ντρίτσα = τραγιάσκα
τσατάλα = διχάλα
ρέντος = ράντισμα
καδούλι = βαρέλι

τειάφισμα = θειάφισμα
κάλντησε = κουράστηκε
κιντινάρια = δεσμίδα 40 καλαμιών
φουρκάδες = παλούκια
γκούσωσε = ζεστάθηκε
ξεϊγκλωτο = χωρίς σαμάρι
ντριτσινώντας = χοροπηδώντας
καρσί = ίσια
σούγλο = κουβά
αυτιάστηκε = υποψιάστηκε
γανιασμένο = με μεταλλική γεύση
βρέντα = βόλτα
βουτάει = αρπάζει
βουτσέλα = ξύλινο βαρέλι νερού
ρουπώσουν = σφίξουν από το νερό, χορτάσουν
δόγες = οι σανίδες του βαρελιού
ζάρα =μεγάλο πήλινο δοχείο
φίλιαντρο = η στέψη του πηγαδιού
ψιλίθρια = είδος άγριου χόρτου
χαρανί = μεταλλικό καζάνι
σιδερωστιά = τριγωνική μεταλλική σχάρα
σκουτιά = ρούχα
ξεγαρτσιάσει = καθαρίσει
φαφατιάσει =  φουσκώσει
τσιγαρίδες = παστό χοιρινό
καγιανά = ντομάτα με αυγά στο τηγάνι
μπουγάνα = λαμαρινένια γάστρα
σκορκοφίγκι =πίτα από το πρώτο γάλα της γίδας, μετά τη γέννα
ζαλιά = φόρτωμα στην πλάτη
βεργιά = κληματόβεργες
μάκινα = μηχάνημα επεξεργασίας της σταφίδας
ξεμπουντουλώσει = εξαφανίσει
βίκες = στάμνες
λούρες =βέργες
λυγιά = λυγαριά
λιάζει = γαβγίζει
πιλαλάει = τρέχει
σκαπετάει = φτάνει
χουρχούρες = σαύρες
τσιροπούλια = σπουργίτια
λογανιά = σκούπα απ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου