Οι ρεαλιστικές προϋποθέσεις μιας συνολικής διαπραγμάτευσης: ραγδαία εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών και του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων ή αλλιώς, η έννοια του "Βάστα Στουρνάρα!"

...ακούω κούφια τα τουφέκια της επαναδιαπραγμάτευσης...

(Τζοκόντα με μπαζούκα, κατά Banksy)

του Γιώργου Προκοπάκη

1. Πριν κάμποσους μήνες είχα ΄"ζητήσει" από οποιονδήποτε μιλάει για πολιτική απέναντι στο Μνημόνιο να τοποθετηθεί στους "μάκρο-στόχους".

Δηλαδή, σε ποιά κατάσταση θέλουμε να βρισκόμαστε το 2020. Πόσο χρέος και πόσα πλεονάσματα επί πόσα χρόνια.

2. Θα επαναλάβω πως το 2020 είναι "κρίσιμο" γιατί αρχίζουν οι αποπληρωμές των δανείων της τρόικας.

Εάν η Ελλάδα δεν μπορεί να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της το 2020 (δηλαδή [α] να μπορεί να δανείζεται από τις αγορές αυτονόμως ή [β] να έχει βρει άλλη πηγή χρηματοδότησης - Κίνα, Ρωσία, Ιράν, Βενεζουέλα, ή [γ] να είναι τόσο πλεονασματική η οικονομία της ώστε να μπορεί να πληρώνει χωρίς να δανείζεται) τότε ή θα φαλίρει ή θα πρέπει να γίνει ένα κούρεμα κάποιου είδους των δανείων του επίσημου τομέα.

3. Είναι έως και αδύνατον να χρηματοδοτούν οι προϋπολογισμοί της Ευρώπης την Ελλάδα με τη βεβαιότητα είτε της χρεοκοπίας ή του κουρέματος.

Για το ΔΝΤ δεν τίθεται θέμα - έχει πρόβλημα καταστατικό.

4. Απαγκίστρωση από τα Μνημόνια μπορεί να γίνει μόνον όταν η Ελλάδα θα μπορεί να εξυπηρετεί αυτοδύναμη το χρέος της.

5. Η λογική του 2ου πακέτου στήριξης (μαζί με τις προφορικές δεσμεύσεις του Eurogroup της 21/2) είναι: με χρέος 120% του ΑΕΠ το 2020 και πέντε χρόνια πλεονασματικού προϋπολογισμού, η Ελλάδα θα έχει βγει στις αγορές να δανείζεται.

Άντε με μια επιμήκυνση ενός έτους, με τέσσερα χρόνια πλεονασματικού προϋπολογισμού.

6. Η απαγκίστρωση από τους επαχθείς όρους του Μνημονίου (όπως άλλαξε η ρητορική μετεκλογικά) με την τριετή επιμήκυνση φορτώνουν το ελληνικό χρέος με πάνω από 20 δισ νέου πρωτογενούς χρέους, ή πάνω από 10% του ΑΕΠ.

Οι προβλέψεις του κειμένου σύγκλισης των τριών κομμάτων φορτώνουν για την αντιστροφή των "αδικιών" του PSI άλλα 14 δισ, ή 7% του ΑΕΠ.

Οι άλλες προβλέψεις του κειμένου φορτώνουν με παραπάνω χρέος - το αφήνουμε όμως στην άκρη.

7. Η υποτιθέμενη στρατηγική αναδιαπραγμάτευσης λοιπόν, καταλήγει ...

στο 2020 με τη χώρα, αν όλα τα άλλα πάνε ρολόι, με χρέος 137% του ΑΕΠ (ή τουλάχιστον 134% εάν η πρόβλεψη για 116.7% αντί 120.5% είναι πιο ακριβής) και στην καλύτερη περίπτωση δύο χρόνια πλεονασματικού προϋπολογισμού.

8. Η πρόβλεψη για 120% του ΑΕΠ προϋποθέτει έσοδα που θα χρησιμοποιηθούν έναντι του χρέους κάπου 60 δισ από ιδιωτικοποιήσεις, την ανάκτηση των χρημάτων επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και από το project HELIOS.

Η εκτίμηση βασίστηκε σε ανάγκες επανακεφαλαιοποίησης 30 δισ, οι οποίες μπορεί να φθάσουν τα 50 δισ.

9. Είναι καθαρό από τα παραπάνω ότι η επιμήκυνση κατά τρία χρόνια μπορεί να ελαφρύνει τις επιπτώσεις της προσαρμογής, να απαγκιστρώνει από τους επαχθείς όρους του Μνημονίου, πλην όμως αγκιστρώνει πολύ βαθύτερα και για πολλά χρόνια σε αλλεπάλληλα Μνημόνια - εάν δεν χρεοκοπήσουμε μέχρι το 2020, οπότε θα έχουμε άλλου είδους Μνημόνια.

Το πολύ δύσκολο όμως είναι να γίνει δυνατή η συναίνεση των εταίρων σε δέσμευση ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ σε αύξηση του πακέτου κατά τουλάχιστον 50 δισ (20 δισ πρωτογενή ελλείμματα, 30 δισ αναχρηματοδότηση χρέους μετά το 2015 - για την οποία σήμερα υπάρχει μόνο προφορική υπόσχεση "αν χρειασθεί").

10. Δυστυχώς η κατάσταση είναι τόσο μπάχαλο που η ελάφρυνση των επιπτώσεων σημαίνει διαιώνιση των Μνημονίων.

Κάτι τέτοιο δεν είναι κατ' ανάγκην κακό προκειμένου να μη διαλυθεί η κοινωνία.

Πλην όμως, για άλλο πράγμα διαπραγματεύεσαι όταν στο τραπέζι τίθεται η προοπτική Μνημονίων μέχρι το 2030 (ή και παραπέρα) και για άλλο για να απαγκιστρωθείς.

11. Δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει να επιδείξει ελάχιστα όσον αφορά τις διαθρωτικές αλλαγές, δεν έχει καμιά τύχη σε διαπραγμάτευση εφ' όλης της ύλης ΤΩΡΑ.

Η επιλογή μας, μόνη κατά τη γνώμη μου, είναι η ραγδαία εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών και η ραγδαία προώθηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων. Η Ελλάδα θα μπορέσει να διαπραγματευθεί μόνον αφότου έχει επιδείξει σημαντική πρόοδο στην εκτέλεση του προγράμματος.

Όχι για τιμωρητικούς λόγους. Αλλά για να μπορεί ο αντισυμβαλλόμενος να καθίσει στο τραπέζι χωρίς να πρέπει να έχει προαποφασίσει το κούρεμά του.

12.Ο Στουρνάρας έχει δείξει ότι κατανοεί πλήρως τη συγκυρία και τους περιορισμούς - δικούς μας και των εταίρων.

Το πρόβλημα και το μεγάλο ρίσκο είναι η υποτιθέμενη πολιτική Βενιζέλου.

Ο Βενιζέλος πιέζει για διαπραγμάτευση προς συνολική λύση ΤΩΡΑ. Με φαντασιώσεις ισχυρίζεται πως το χρέος μπορεί να μειωθεί κατά 91 δισ.

Φαντασιώσεις γιατί:

(α) το ενδεχόμενο πέρασμα του χρέους επανακεφαλαιοποίησης στον EFSF-ESM δεν μειώνει το χρέος το 2020 (προγραμματίζεται να έχουν ήδη επανιδιωτικοποιηθεί οι τράπεζες) - απαλείφει τον κίνδυνο ανεπιτυχούς επανιδιωτικοποίησης (όπως αποδεικνύεται, οι όροι για την Ισπανία θα είναι ιδιαίτερα επαχθείς στην περίπτωση της Ελλάδας),

(β) πρέπει πρώτα να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο για την ΕΚΤ,

(γ) από τη δευτερογενή είναι αδύνατον να επαναγορασθεί χρέος σε σοβαρά νούμερα χωρίς να επιβαρυνθούν οι ελληνικές τράπεζες και τα Ταμεία.

13. Η πολιτική Βενιζέλου βασίζεται στην "εκβίαση" πολιτικής απόφασης υπέρ της Ελλάδας, τώρα στην αναμπουμπούλα με Ισπανία-Ιταλία.

Η ελληνική απραξία όμως καθιστά το στοίχημα αυτό πολύ επικίνδυνο. Μέσα στην αναμπουμπούλα μπορεί να βρεθούμε στην απ' έξω.

14. Ο κίνδυνος που ελλοχεύει με τη συνολική αναδιαπραγμάτευση είναι η ροή των εκταμιεύσεων.

Όσο πιο αβέβαιη είναι η κατάληξη της διαπραγμάτευσης, τόσο πιο δύσκολη είναι η εκταμίευση με "τα πάντα στον αέρα".

Οι εκταμιεύσεις είτε θα περιορισθούν στο ελάχιστο της αναχρηματοδότησης χρέους, οπότε η διάλυση της κοινωνίας είναι περισσότερο από βέβαιη, είτε θα απαιτούν εγγυήσεις, οπότε η πολιτική διάλυση είναι περισσότερο από βέβαιη.

15. Κατά τη γνώμη μου η πολιτική είναι μία:

Eπαναφορά του προγράμματος σε τροχιά το συντομότερο δυνατόν ώστε να αποκατασταθούν οι εκταμιεύσεις και, αφού τεθούν ανοικτά τα ζητήματα επιμήκυνσης-απαγκίστρωσης (άρα και η πιθανότητα διαιώνισης των Μνημονίων) και υπάρξει επαρκής κοινωνική συναίνεση μπορεί να γίνει η συνολική διαπραγμάτευση.

16. Το "Βάστα Στουρνάρα" είχε την έννοια της αντίστασης στις αερολογίες περί συνολικής λύσης άμεσα και εφαρμογή πολιτικής που εγγυάται την ταχύτατη αποκατάσταση των εκταμιεύσεων.