Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ:   ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΣΗ, ΒΙΝΤΕΟ: ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΛΙΑΣ

Βρεθήκαμε στην εκδήλωση για τον ελληνισμό της Ουκρανίας, που διοργάνωσαν οι «Δρόμοι Φιλίας και Πολιτισμού» στο Πολιτιστικό Κέντρο Εργαζομένων του Ο.Τ.Ε, την περασμένη Πέμπτη. Στην εκδήλωση μίλησε η πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Μαριούπολης, Νάντια Τσαπνή, η υποδιευθύντρια έδρας Ελληνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Μαριούπολης, Ναταλία Μπάσενκο, και ο δημοσιογράφος Στέλιος Ελληνιάδης.

 Στόχος της εκδήλωσης ήταν το κάλεσμα σε αλληλεγγύη και υποστήριξη του ελληνισμού της Μαύρης Θάλασσας. Τόσο μέσα από τα λόγια των ομιλητών όσο και μέσα από την προβολή ντοκιμαντέρ για τους Έλληνες της Ουκρανίας αλλά και μέσα από τη συμμετοχή του χορευτικού ομίλου από το «Ελληνικό Κέντρο Λαογραφικών Μελετών», αναδείχθηκε η αγάπη των Ελλήνων της Ουκρανίας για την χώρα καταγωγής τους.

Παράλληλα, έγινε λόγος για την αποδυνάμωση που υπέστη ο ελληνισμός όλης της παρευξείνιας ζώνης εξαιτίας των ίδιων των ελληνικών κυβερνήσεων. Όπως μας ενημέρωσαν οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση, οι εκάστοτε κυβερνήσεις της χώρας μας έκοψαν όσους εργάζονταν ως εκπαιδευτικοί στις έδρες ελληνικών σπουδών της Ουκρανίας, όπως είναι για παράδειγμα το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μαριούπολης. Επιπλέον, σταμάτησαν να δίνουν την ετήσια οικονομική ενίσχυση στην Ομοσπονδία των Ελληνικών Συλλόγων της Ουκρανίας και διέκοψαν τα προγράμματα φιλοξενίας που σκοπό είχαν να γνωρίσουν τα παιδιά των ελληνικών οικογενειών την ιστορική τους πατρίδα.

Τα προγράμματα έκδοσης κατάλληλων εγχειριδίων για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Από την άλλη, οι Έλληνες της Ουκρανίας ταλαιπωρούνται εδώ και χρόνια με την έκδοση βίζας και την παροχή Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς, που καθίσταται ανεξήγητα δύσκολη διαδικασία. Εκτός αυτού, οι ελληνικές κυβερνήσεις απαξίωσαν το συνταγματικά κατοχυρωμένο Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, αφαίρεσαν με πρόσφατο νόμο το δικαίωμα συμμετοχής των ομογενών από τη Μαύρη Θάλασσα στις δημοτικές εκλογές και, τέλος, υποβάθμισαν τη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού που υπάγεται στο υπουργείο Εξωτερικών.

Μέσα από τα αποσπάσματα από ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν, έγινε φανερός ο πατριωτισμός των Ελλήνων της Ουκρανίας, ο οποίος, όπως τόνισε ο κ. Ελληνιάδης, καμία σχέση δεν έχει με τον εθνικισμό των ελληνικών κυβερνήσεων που περιγράφεται παραπάνω. Χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος υπογράμμισε ότι «η αμφισβήτηση του αντιφασιστικού αγώνα πληγώνει τους λαούς ακριβώς όσο και ο πόλεμος κατά της κουλτούρας τους».

Η κα Μπασένκο αναφέρθηκε εκτενώς στην ιστορία του ελληνισμού της Ουκρανίας από τα προχριστιανικά χρόνια μέχρι και σήμερα. Μέσα από την αφήγησή της, έκανε ιδιαίτερη μνεία στη συμβολή των Ελλήνων στη διάδοση του πολιτισμού τους, αλλά και στις διώξεις που υπέστησαν οι Έλληνες καλλιτέχνες της Μαριούπολης με βάση το εθνικό κριτήριο. Όπως μας πληροφόρησε η υποδιευθύντρια έδρας Ελληνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Μαριούπολης, από την δεκαετία του 1970 και έπειτα γίνονται σημαντικές απόπειρες να δοθεί το στίγμα του ελληνισμού της Ουκρανίας μεταξύ άλλων μέσω του ποιητικού λόγου και για να επιτευχθεί αυτό «οι Έλληνες έχουν πληρώσει πολύ βαρύ τίμημα».

Από την μεριά της, η κα Τσαπνή, πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Μαριούπολης και πρωτεργάτης της αναγέννησης του ελληνικού κινήματος, μίλησε για το κίνημα των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης που ξεκίνησε στο τέλος του 1980, με την δημιουργία του Συλλόγου Ελληνικής  Γλώσσας και του Συλλόγου Ελλήνων Μαριούπολης. Σήμερα, τέτοιοι σύλλογοι υπάρχουν σε 18 από τους 25 νομούς της Ουκρανίας. Τέλος, σύμφωνα με την κα Τσαπνή, οι Έλληνες έκαναν ένα μεγάλο βήμα στον αγώνα τους για τη διατήρηση της κουλτούρας τους, καθώς η ελληνική γλώσσα μπήκε, τελικά, στον κατάλογο για να διδάσκεται ως δεύτερη ξένη γλώσσα στην Ουκρανία.