Ο Παππούς, ο Γέρο - Λίας και οι Λιάδες....

Ο παπούλης μας ο Γέρο-Λίας, πατέρας της μάνας μου της Ελένης ήταν ένας άνθρωπος που όλοι, συγγενείς, φίλοι και πατριώτες λένε το όνομά του και κάνουν τον σταυρό τους. Με την κυρά του την Μαν(ρ)θούλα και τα τέσσερα παιδιά τους, Γιώργος, Φωτούλα, Ελένη και Τάσος έμεναν  σε ένα πλίθινο χαμόσπιτο -τη γνωστή χαμοκέλα- δίπλα ακριβώς από το θρυλικό   πηγάδι του Γιαννίτσα,  [1} από το οποίο πήρε και το όνομα του το χωριό, εκεί κοντά στο 1938. Η διπλανή φωτογραφία που απεικονίζεται το μισό πηγάδι είναι ίσως η μοναδική με το πηγάδι. 
 Δεν περνούσε κανείς ξένος από το χωριό που να μην τον φιλοξενούσε στη χαμοκέλα ο Γέρο-Λίας. Το πάτωμα μπορεί να ήταν γλίνα, αλλά η καρδιά του παππού τεράστια και στο φανάρι στον τοίχο επάνω  από την κασέλα, για να μη φτάνουν τα τσορομπίλια, κάτι ψιλοφαγώσιμο  θα υπήρχε και στη μαλάθα δίπλα κανά ξεροκόμματο. Στο κάτω-κάτω λίγο  πλιγούρι από το κόσκινο στο τέντζερη και πάνω στη σιδεροστιά στο άψε-σβήσε ήταν έτοιμο. Καμιά βολά βρισκόταν και καμιά φέρσα στο κιούπι. Αντε και δυο τρία ποτήρια κρασί  διαμάντι δίπλα στο παραγώνι, ακουμπισμένοι στην κασέλα κι όλα τα ντέρτια και τους καημούς τους έπαιρνε η ορμητική Νέδα. Το θρυλικό ποτάμι που όταν άφηνε το γεφύρι στα Πλατάνια εξαγνιζόταν στο τούνελ κοντά στο Στόμιο και έπεφτε στον κάμπο ξεκουλουριασμένη και πότε ήρεμη και πότε θολή, κατεβασμένη και ντούρα, ανάλογα με τα θελήματα του καιρού, μέχρι που αγκαλιαζόταν με τη θάλασσα και φιλιόντουσαν. Το καλοκαίρι εντάξει, ήρεμες και καλοσυνάτες και οι δυο. Ο φλοίσβος και η γαλήνη! Ο Γέρο Λίας και η Μαρθούλα! Τον χειμώνα όμως που η μια κατεβαίνει ορμητική και άγρια, με ριζιμιά λιθάρια και ξεριζωμένα δένδρα και η άλλη περιμένει και ανοιγοκλείνει το τεράστιο στόμα  της, γεμάτο  άσπρους  αφρούς, με μανία σαν τέρας, όπως έρχονται τα θεόρατα  κύματα, πώς γίνεται η αγκαλιά; Η αντρειωμένη  θάλασσα πάντα είναι το αφεντικό, όποτε αυτή γουστάρει και επιτρέπει. Σε μεγάλους θυμούς και αντάρες η Νέδα πισωπατά λιμνάζοντας στην αμμουδιά. Εκεί προσμένει το κέλευσμα που έρχεται όταν η θάλασσα ξεθυμώνει. Συχνά αυτή ανεβαίνει και όλα τα κάνει λίμπα. "Βγήκε η θάλασσα ακούγαμε" από μικροί.  
Πάμε όμως στον παππού γιατί μου φαίνεται μας παρέσυρε η Νέδα.
     Λοιπόν πολλά θυμάμαι από τον Γέρο Λια και την χαμοκέλα.
   Μπροστά στην χαμοκέλα ήταν μια μεγάλη μουριά [ακόμα είναι η φύτρα της] και δίπλα είχαν το ληνό, στον οποίο κάθε χρόνο, στον τρύγο πατούσαν τα μαύρα-άσπρα σταφύλια που τα μετέφεραν από το χωράφι με δυο κόφες φορτωμένες  στο γαιδούρι  Σε λίγο από τον μυρωδάτο μούστο γέμιζαν και έκλειναν το μεγάλο βαρέλι με ρετσίνι γύρω από το βούλωμα αφού εν τω μεταξύ έφτιαχναν τη μουσταλευριά.   Κοντά σε ένα μήνα ο άκρατος οίνος ήταν έτοιμος. Διαμάντι, νέκταρ των Θεών,  που το μετέδωσε ο Διόνυσος στους ανθρώπους. Να είναι καλά όπου και να είναι!
   Στη μνήμη μου είναι χαραγμένη η εικόνα του παππού με την ψάθινη καπελαδούρα, τη ντρίτσα  του, πότε να κάθεται με το ένα πόδι πάνω στο άλλο μισοξαπλωμένος στον κρεββάτι με τις σανίδες και το αχυρένιο στρώμα ή περπατώντας με εκείνη τη μαγκούρα, χρόνια και χρόνια πέρα δώθε στην αγορά.
   Αξίζει να αναφέρω και τρία ωραία ...κουσούρια, αυθεντικά της υλικότητας του ψυχισμού του:
   α] Είχε μόνιμα συχνές καούρες, παθογνωμικό σύμπτωμα της παλινδρόμησης του οισοφάγου [2], Αλλά που τότε τέτοια γνωμάτευση και θεραπεία. Οπότε μέρα παρά μέρα πήγαινε στο ψιλικατζίδικο του Πέτρου του Κουκούση και της Πηγούλας, που ήταν στο κατώι του σπιτιού του Κούλη, πατέρα του Τάση Παπακυριακόπουλου, και έπαιρνε δέκα καραμέλες με τις οποίες ανακουφιζόταν, όπως έλεγε. Θυμάμαι και γελάω ακόμη, που κάποια μέρα τον ρώτησα: 
      "Γιατί δεν πας, ρε παππού,  στον Αριστάκο, που τον έχεις και κουνιάδο;" 
Και μου είπε: 
    "Παιδάκι μου ο Πέτρος ξέρει και τις παραγγέλνει στην Αθήνα" 
    β]  Εκείνα τα αλλοτινά χρόνια είχε το μαγαζί ο Πατέρας μου [3] και καμιά φορά έδινε στον πεθερό του δυο λουκούμια και του ΄λεγε:
  "Το ένα για σένα και τ΄άλλο για τη γριά σου" Ο Γέρο Λίας μέχρι να πάει σπίτι του, κοντά στα 80 μέτρα περίπου, το ένα το καταβρόχθιζε, οπότε όταν έφθανε στο σπίτι έλεγε στη γιαγιά: 
   " Γριά Ο Νίκος μου έδωσε δυο λουκούμια, θέλεις;" Όταν η γιαγιά   Μαρθούλα τού έλεγε όχι, κλαπούτιζε  και τ΄άλλο νόμιμα και εν μέρει δικαιολογημένα. Η πλάκα ήταν όταν του έλεγε ναι, τότε της έλεγε: "Ε τότε πάρε το μισό¨ και έτσι απαλλοτρίωνε και το άλλο μισό και έκανε την πάπια! 
   γ] Στα τελευταία χρόνια που έχασε τη γριά του, είχε αράξει στην κοσμάρα του. Δε ήξερε ούτε πόσα παιδιά είχε. Πήγαινε η μάνα μου και του 'λεγε : "Ρε πατέρα ποια είμαι εγώ;"   "Ξέρω γω, από τον Αλιά δεν είσαι;"
   Ο παππούς λοιπόν ο Γέρο Ηλίας τότε το ΄λεγε και το ξαναλεγε με καμάρι ότι έκανε στο στρατό 7 ολόκληρα χρόνια. 4 στον Α΄παγκόσμιο πόλεμο και 3 στην Μικρά Ασία, την πιο ανόητη πολεμική ενέργεια από καταβολής ελληνικού κράτους, για την κόκκινη μηλιά, τη Μεγάλη Ιδέα. Στη συνέχεια ποιος τον κράταγε; Το πήγαινε κορδόνι, πρώτα την τρελή πορεία μέχρι το Εσκί Σεχίρ και το φαλάγγι που τους πήραν οι τσέτες του Κεμάλ και μετά καπάκι τη φονική μάχη στο Κιλκίς με τους Βουλγάρους. Αυτά τα δυο ήταν τα κυρίαρχα  σήμαντρα της μνήμης του. Οι κορώνες του!
     Αλλά καλύτερα να μας τα περιγράψει ο πρωτοξάδελφος Ηλίας εγγόνι από τον πρωτότοκο γιο του, τον Γιώργο με την Ευρυδίκη, που είχαν τον παππού μαζί, στο σπίτι τους.

   Του Γέρο Λία το όνομα το πήραν 4 εγγόνια, ένα από το κάθε παιδί του. Οπότε τ΄Αλιός, κάθε χρόνο, στις 20 του Ιούλη,  ανήμερα κάνουμε μεγάλο νταβαντούρι στο χωριό, χώρια το γλέντι στο πανηγύρι του Αλιά την παραμονή το βράδυ με νταούλια και βιολιά. 
 Μαζεύεται περίπου όλο το σόι [4] και αρκετοί φίλοι και γίνεται χαμός. Όπως πέρυσι έγινε από τους τρεις Λιάδες μέγα τραπέζιον μετά τσιμπουσίου ανάλογου. Όλα τα λεφτά είναι ο χορός με τα τσέρτα, τις φούρλες και τα τσαλιμάκια!!! 
Αξίζει να τα δείτε στη ταινία.

     Τη σημερινή ανάρτηση για τον παππού Γέρο Λίας την αφιερώνουμε και στους τρεις Λιάδες, που τόσες φορές μνημονεύουμε, στα δυο πρωτοξάδελφα Ηλία Γ. Κόλλια και Ηλία  Ντούφα και στον αδελφό μου τον Ηλία. Όπως είπαμε υπάρχει και 4ος Ηλίας, του Αναστάση αλλά αυτός, το φέρνει η ζωή καμιά φορά, έχει προγκήξει από το ...μαντρί.

 

[1] Δυστυχώς στα νεώτερα χρόνια η παντελής έλλειψη ευαισθησίας για την παράδοση του μακροβιότερου προέδρου του χωριού μας΄το θυσίασε για να γίνει ο δρόμος ευθεία. Κρίμα και ήταν η ιστορία του χωριού μας..
[2] Αυτές τις καούρες και τα σχετικά τις κληρονομήσαμε αρκετοί απόγονοι.
[3] Για αυτό το μαγαζί που έκλεινε όλη την ιστορία του χωριού  κλικ ΕΔΩ 
[4] Πάνω από όλα κάθε χρόνο έρχονται από τη μακρινή Αυστραλία τα δυο  πρωτοξάδελφα: Ο Σπυράκος, ο πατριάρχης στο σόι με την κατακαλύτερη Πόπη μας κι ο Ηλίας με την... εκάστοτε, τα αγαπημένα μας Ντουφάκια, παιδιά του αξέχαστου Χρήστου Ντούφα. Ο Ηλίας είναι ο πιο λεβεντάκος, τσίφτης και καραμπουζουκλής από όλους μας. Να πούμε και τούτο με όλη μας την αγάπη. Ανάμεσα στα τόσα ψυχικά του χαρίσματα είναι και αλανιάρης περιωπής. Μέχρι τώρα έχει πάρει δυο γυναίκες με παπά και με κουμπάρο κι άλλες τρεις μόνο με ...κουμπάρο. Γεια σου Ηλία ντερμπεντέρη!!!