ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΑ.

 Α]  Αν ο Γκαλεάνο ζούσε...

«

ΣΕ ΤΙ ΜΟΙΑΖΟΥΝ ο Θεός και το ποδόσφαιρο; Στην αφοσίωση που επιδεικνύουν απέναντί τους πολλοί πιστοί και στη δυσπιστία πολλών διανοουμένων απέναντί τους», έλεγε ο Εντουάρντο Γκαλεάνο, που δεν κατάφερε να γίνει ποδοσφαιριστής αλλά αγάπησε και ύμνησε το
ποδόσφαιρο τόσο ξεχωριστά.

Κι αν υπάρχει ποδοσφαιρικός παράδεισος, θα είναι τώρα κάπου εκεί, αραχτός σε μια κερ κίδα δίπλα στον θρυλικό συμπατριώτη του Ομπντούλιο Βαρέλα και θα συζητάνε για θέμα τα δύσκολα όπως η «ποδοσφαιρική ομορφιά», η «αξιοπρέπεια», το πάθος...

  Β]  «Ο βασιλιάς πέθανε, ζήτω ο βασιλιάς». 

Ο Πελέ, ο μεγάλος Βραζιλιάνος, πέρασε στην ιστορία. Γεννημένος το 1940 στη πόλη Τρες Κορασόες (πόλη της Νότιας Βραζιλίας), που στα ελληνικά σημαίνει «Τρεις Καρδιές», ήταν το πρώτο παιδί από τα τρία της οικογένειάς του Ζοάο Ράμος ντο Νασιμέντο, γνωστός ως Ντοντίνιο. Ποδοσφαιριστής (κεντρικός επιθετικός) ο πατέρας του, που ένας σοβαρός τραυματισμός στα 23 του χρόνια (λίγους μήνες πριν τη γέννηση του μικρού), τον κράτησε μακριά από τη μεγάλη καριέρα. Ο Πελέ βαφτίστηκε Έντισον προν τιμή του εφευρέτη Τόμας Έντισον (ηλεκτρισμός πήγε στην πόλη του λίγο καιρό πριν από τη γέννηση του Πελέ) και στη συνέχεια αφαιρέθηκε το «ι» από το όνομα του, Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο.Το όνομα Πελέ το πήρε από έναν συμμαθητή του στο σχολείο και μάλιστα ήταν η αφορμή για να τιμωρηθεί ο μικρός Έντσον με τρεις ημέρες αποβολή, καθώς τσακώθηκε με τον μικρό που του έβγαλε το παρατσούκλι. Υπάρχουν δύο εκδοχές για το τι πραγματικά σημαίνει το «Πελέ». Η πρώτη είναι πως μία ημέρα που έπαιζε ποδόσφαιρο, στα χωράφια του Τρες Κορασόες με τους φίλους του, με μία αυτοσχέδια μπάλα φτιαγμένη με πανιά και χαρτιά, κάποια στιγμή βρήκε πεταμένη κοντά σε σταθμό του τρένου μία παλιά, ξεφούσκωτη, χαλασμένη, αλλά δερμάτινη μπάλα. Έκτοτε προέκυψε και το «pele» που σήμαινε δέρμα σε πολλές λατινογενείς γλώσσες. Η δεύτερη εκδοχή είναι πως το όνομα αυτό τού το κόλλησαν όταν ο ίδιος είχε αποκαλέσει λανθασμένα τον αγαπημένο παίκτη του «Μπιλέ» ως «Πιλέ», τερματοφύλακα της Βάσκο ντα Γκάμα. Ο ίδιος είχε δηλώσει πως το όνομα Πελέ δεν του άρεσε θεωρώντας ότι μοιάζει με βρεφική λέξη και δεν υποδηλώνει κάτι στην πορτογαλική γλώσσα. Ωστόσο, πολύ αργότερα ένας θεολόγος τού είπε ότι η λέξη αυτή υπάρχει στη Βίβλο και στα εβραϊκά σημαίνει θαύμα, γεγονός που άλλαξε την άποψή του για το όνομα.

Χωρίς παπούτσια

Τα παιδικά χρόνια ήταν φτωχικά με το μικρό Έντσον να παίζει μπάλα γεμίζοντας τις κάλτσες του με χαρτιά, καθώς η οικογένειά του δεν μπορούσε να του αγοράσει ποδοσφαιρικά παπούτσια (αργότερα, τα παιχνίδια χωρίς παπούτσια έγιναν γνωστά ως pelada, που πιστεύεται ότι πήραν το όνομά τους από τον Πελέ). Το 1945, μετακόμισαν στο Μπαουρού στην πολιτεία του Σάο Πάολο όπου ο πατέρας του συνέχισε να παίζει ποδόσφαιρο στην τοπική ομάδα της δεύτερης κατηγορίας Lusitana FC μετέπειτα Bauru Atletico Clube. Στα έκτα του γενέθλια, ένας από τους παίκτες της ομάδας του πατέρα του του δώρισε μια δερμάτινη μπάλα και αυτή ήταν η πρώτη φορά που κλώτσησε μια πραγματική μπάλα. Σε ηλικία 10 ετών φόρεσε για πρώτη φορά ποδοσφαιρικά παπούτσια, όταν ο δήμαρχος το Μπαουρού διοργάνωσε ένα ποδοσφαιρικό τουρνουά και ένας επιχειρηματίας δώρισε στα παιδιά που συμμετείχαν παπούτσια. Ο πατέρας του ήθελε ο γιος να ακολουθήσει τα χνάρια του και τον έγραψε σε τοπικές ομάδες νέων από την ηλικία των 11 ετών (Sete de Setembro, Canto do Rio, Sao Paulinho, Ameriquinha) και τον παρότρυνε λέγοντάς του ότι «εσύ γεννήθηκες για να παίξεις ποδόσφαιρο». Ήταν και ο άνθρωπος που ο μικρός Έντσον ήθελε να μοιάσει. Για να μπορέσει να αγοράσει δική του μπάλα, δούλευε σε καταστήματα τσαγιού ως υπάλληλος και γυάλιζε παπούτσια έξω από τους κινηματογράφους ήδη από την ηλικία των επτά ετών, αν και ο ίδιος δεν είχε ακόμα δικά του. Σχολείο κατάφερε να πάει μόνο μέχρι την τέταρτη τάξη του δημοτικού.

Για χάρη του σταματούσαν πόλεμοι

Ο Πελέ πήγε στη Σάντος τον Αύγουστο του 1956. Στις 7 Σεπτεμβρίου κάνει ντεμπούτο με την πρώτη ομάδα της Σάντος σε φιλικό αγώνα με την Κορίνθιανς Σάντο Αντρέ μπαίνοντας ως αλλαγή και σκοράροντας μία φορά. Στη Σάντος, τον αποκαλούσαν αρχικά Gasolina (βενζίνη), ένα ψευδώνυμο που του έδωσαν για την ταχύτητά του. Στις 26 Απριλίου 1957 σημείωσε το πρώτο του τέρμα σε επίσημο αγώνα, στη συνάντηση Σάντος- Σάο Πάολο (3–1).

Το 1969, στη δεύτερη από τις τρεις περιοδείες της Σάντος στην Αφρική, οι δύο αντίπαλες παρατάξεις του εμφυλίου πολέμου στη Νιγηρία συμφώνησαν 48ωρη εκεχειρία για το ματς της Σάντος στο Λάγος με τη νιγηριανή ομάδα Stationary Stores FC που διεξήχθη στις 26 Ιανουαρίου. Τον αγώνα παρακολούθησαν 25.000 θεατές και έληξε ισόπαλος 2–2 με δύο τέρματα του Πελέ. Η εκεχειρία συνεχίστηκε και για το φιλικό  της Σάντος με την Εθνική Νιγηρίας που διεξήχθη στο Μπενίν, κοντά στα σύνορα με τη Μπιάφρα, στις 4 Φεβρουαρίου που έληξε με νίκη της βραζιλιάνικης ομάδας με 2–1, χωρίς ο Πελέ να σκοράρει. Η εκεχειρία έγινε για να  τον παρακολουθήσουν όσοι δεν είδαν τον πρώτο αγώνα του Λάγος, συμπεριλαμβανομένων των κατοίκων της αποκλεισμένης περιοχής. Επίσης, είχε προηγηθεί βραχύβια κατάπαυση του πυρός στα σύνορα μεταξύ Δημοκρατίας του Κονγκό και Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό για τη μεταφορά της Σάντος υπό προστασία από τη μία πρωτεύουσα στην άλλη, γεγονός ελάχιστα γνωστό σε σχέση με τον εμφύλιο της Νιγηρίας.