Η μονομαχία του Ριο ντε λα Πλάτα

ΕΠΟΧΗ

Οι αρχηγοί Ουρουγουάης Χοσέ Νασάτσι (αριστερά) και
της Αργεντινής Μανουέλ Φερέιρα (δεξιά)
 μπροστά στο Βέλγο διαιτητή Τζον Λανζενί

 Στις 30 Ιουλίου του 1930, πριν από 93 ολόκληρα χρόνια, στο επιβλητικό Σεντενάριο του Μοντεβιδέο, μπροστά σε 93.000 φιλάθλους ολοκληρώθηκε το πρώτο παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου. Η διοργανώτρια Ουρουγουάη νίκησε 4-2 (παρ’ ότι έχανε 2-1 στο ημίχρονο) την Αργεντινή και κατέκτησε το πρώτο Μουντιαλ. Ο μεγάλος oυρουγουανός Εδουάρδο Γκαλεάνο για εκείνο το πρώτο παγκόσμιο κύπελλο που φιλοξένησε η πατρίδα του έγραψε στο εξαιρετικό βιβλίο «Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου»  ίσως την καλύτερη...περιγραφή για το πρώτο Μουντιαλ:

 Ο κόσμος γύρω από το Μουντιά

 «Τη νότια Ιταλία τη συγκλόνιζε ένας σεισμός, που έθαβε κάτω από τα ερείπια χίλιους πεντακόσιους Ναπολιτάνους, η Μάρλεν Ντίτριχ τραγουδούσε τον “Γαλάζιο άγγελο”, ο Στάλιν ολοκλήρωνε το σφετερισμό της Ρωσικής Επανάστασης, ο ποιητής Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι αυτοκτονούσε. Οι Άγγλοι έκλειναν στη φυλακή τον Μαχάτμα Γκάντι, που, διεκδικώντας πατρίδα και ανεξαρτησία, είχε παραλύσει την Ινδία, ενώ με τα ίδια συνθήματα ο Αουγκούστο Σέσαρ Σαντίνο ξεσήκωνε τους χωρικούς στις άλλες Ινδίες, τις δικές μας, και οι αμερικανοί πεζοναύτες προσπαθούσαν να τον νικήσουν με το όπλο της πείνας καίγοντας τις σοδειές.

   Στις ΗΠΑ όλοι χόρευαν το νέο χορό, το boogie woogie, αλλά η ευφορία της δεκαετίας του ’20 είχε καταρρεύσει από τα άγρια χτυπήματα της κρίσης του ’29. Το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης είχε πέσει κατακόρυφα, και η κατάρρευσή του είχε προκαλέσει την κατάρρευση των διεθνών τιμών, που παρέσυρε στην άβυσσο πολλές λατινοαμερικάνικες κυβερνήσεις. Στον ορυμαγδό της παγκόσμιας κρίσης, η κάθετη πτώση των τιμών του κασσιτέρου ανέτρεψε τον πρόεδρο Ερνάντο Σίλες στη Βολιβία και έφερνε στη θέση του ένα στρατηγό, ενώ η αντίστοιχη καταβαράθρωση των τιμών του κρέατος και του σταριού ανέτρεπε, με τη σειρά της, τον πρόεδρο Ιππόλιτο Ιριγκόγεν στην Αργεντινή και εγκαθιστούσε στην εξουσία έναν άλλο στρατηγό. Στη Δομινικανική Δημοκρατία η πτώση της τιμής της ζάχαρης άνοιγε τον κύκλο της δικτατορίας του επίσης στρατηγού Ραφαέλ Τρουχίγιο, που εγκαινίαζε την ανάληψη της εξουσίας βαφτίζοντας με το όνομά του την πρωτεύουσα και το λιμάνι.  

Στην Ουρουγουάη το στρατιωτικό πραξικόπημα επρόκειτο να ξεσπάσει τρία χρόνια αργότερα. Το 1930 η χώρα είχε μάτια και αυτιά μόνο για το 1ο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου. Οι νίκες της εθνικής Ουρουγουάης στις δυο προηγούμενες Ολυμπιάδες, που έγιναν στην Ευρώπη, είχαν καταστήσει τη χώρα αναπόφευκτο αμφιτρύωνα του Πρώτου Κυπέλλου. Δώδεκα χώρες ήρθαν στο λιμάνι του Μοντεβίδεο. Όλη η Ευρώπη είχε προσκληθεί· αλλά μόνο τέσσερις ευρωπαϊκές ομάδες διέσχισαν τον Ατλαντικό με κατεύθυνση τις νότιες ακτές: - Είναι πολύ μακριά, έλεγαν στην Ευρώπη, και τα εισιτήρια τον καραβιού κοστίζουν ακριβά. Ένα πλοίο μετέφερε από τη Γαλλία το τρόπαιο Ζιλ Ριμέ, συνοδευόμενο από τον ίδιο τον πρόεδρο της fifa και από τη εθνική ομάδα της Γαλλίας, που ήρθε μετά από πιέσεις. Η Ουρουγουάη εγκαινίασε εν χορδαίς και οργάνοις ένα μνημειώδες σκηνικό, που κατασκευάστηκε σε διάστημα οκτώ μηνών. Το στάδιο ονομάστηκε Σεντενάριο Στάδιο του Μοντεβίδεο προς τιμήν της εκατοστής επετείου του Συντάγματος, που έναν αιώνα νωρίτερα είχε αρνηθεί τα πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες, στους αναλφάβητους και τους φτωχούς. Στις κερκίδες δεν έπεφτε καρφίτσα όταν η Αργεντινή και η Ουρουγουάη έπαιξαν στον τελικό του Κυπέλλου. Το στάδιο ήταν μια θάλασσα από ψαθάκια. Ψαθάκια φορούσαν και οι φωτογράφοι, που χρησιμοποιούσαν φωτογραφικές μηχανές με τρίποδα. Οι τερματοφύλακες φορούσαν σκούφους, και ο διαιτητής διακρινόταν από ένα μαύρο φαρδύ παντελόνι που φορούσε και που του κάλυπτε τους αστραγάλους.

 

Η νικήτρια του πρώτου παγκοσμίου κυπέλλου Εθνική Ουρουγουάης.  

Η κατάταξη

 

Ο τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου του ’30 δεν άξιζε παραπάνω από ένα μονόστηλο είκοσι γραμμών στην ιταλική ημερήσια αθλητική εφημερίδα La Gazzeta dello Sport. Στο κάτω κάτω της γραφής, επαναλαμβανόταν η ιστορία της Ολυμπιάδας του Άμστερνταμ του 1928: οι δυο χώρες του Ρίο ντε λα Πλάτα πρόσβαλλαν την Ευρώπη δείχνοντας που υπήρχε το καλύτερο ποδόσφαιρο στον κόσμο. Όπως και το 1928, η Αργεντινή έμεινε στη δεύτερη θέση. Η Ουρουγουάη, που στο πρώτο ημίχρονο έχανε με 2-1, κέρδισε με 4-2 και κατέκτησε το κύπελλο. Για να διαιτητεύσει στον τελικό, ο Βέλγος Τζον Λανζενί αξίωσε ασφάλεια ζωής, αλλά δε συνέβη τίποτα πιο σοβαρό από μερικούς καβγάδες στην εξέδρα. Αργότερα το πλήθος πετροβόλησε το προξενείο της Ουρουγουάης στο Μπουένος Άιρες. Την τρίτη θέση κατέλαβε η ομάδα των ΗΠΑ, που είχε στις τάξεις της μερικούς αμερικανοποιημένους Σκοτσέζους, και την τέταρτη η Γιουγκοσλαβία. Ούτε ένας αγώνας δεν τελείωσε ισόπαλος.

Πρώτος σκόρερ ανακηρύχθηκε ο Αργεντινός Στάμπιλε με οκτώ γκολ, ακολουθούμενος από τον Ουρουγουανό Σέα, που πέτυχε πέντε γκολ. Το πρώτο γκολ στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων το σημείωσε ο Γάλλος Λουί Λοράν εναντίον του Μεξικού».

Κάπως έτσι, με την γλαφυρή περιγραφή του Εδουάρδο Γκαλεάνο, άρχισε η ιστορία των Παγκοσμίων κυπέλλων που κάθε καλοκαίρι καθήλωνε εκατομμύρια ανθρώπους για να δουν τις κορυφαίες ομάδες του πλανήτη να διεκδικούν το τρόπαιο. Μια συνήθεια που οι γραφειοκράτες της ΦΙΦΑ με μοναδικό κριτήριο (?) το χρήμα επιχειρούν να αλλάξουν με πρώτη κίνηση αναθέτοντας το πρόσφατο Μουντιαλ στο Κατάρ που διοργάνωσε το παγκόσμιο κύπελλο...χειμώνα!