Το Πολυτεχνείο και η Αραβική άνοιξη

Γιώργος Κουμουλλής  17.11.2011

Το Πολυτεχνείο και η Αραβική άνοιξη συμβολίζουν δύο εξεγέρσεις που μπορεί, εκ πρώτης όψεως, να είναι παρόμοιες αφού και οι δυο στόχευαν στην ανατροπή ενός δικτατορικού καθεστώτος, αλλά, στη πραγματικότητα, υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ τους. H Αραβική άνοιξη είναι μια παλλαϊκή κι όχι μια αποκλειστικά φοιτητική εξέγερση (όπως ήτανε εκείνη του Πολυτεχνείου) κατά των δικτατορικών καθεστώτων που καταδυνάστευαν τους Άραβες για αιώνες ολόκληρους. Είναι  ένα φαινόμενο χωρίς ιστορικό προηγούμενο (με εξαίρεση το Σουδάν, η δικτατορία του οποίου ανετράπη το 1985) και το παράδοξο είναι ότι οι εξεγερθέντες ζητούσαν την συμπαράσταση των Δυτικών χωρών, κάτι που θα ήταν ασύλληπτο πριν μερικούς μήνες.-

H εξέγερση  λ.χ. των Αιγυπτίων (κι άλλων Αράβων) ήτανε  καθολική σε αντιδιαστολή με εκείνη του Πολυτεχνείου που την προκάλεσε μόνο ένα μικρό τμήμα του Ελληνικού λαού, δηλαδή μια μερίδα των φοιτητών σε μια μόνο περιοχή της χώρας. Πιθανόν, η πλειοψηφία του Ελληνικού λαού να ήτανε υπέρ των φοιτητών αλλά μόνο πλατωνικά κι όχι έμπρακτα. Οι δραματικές εκκλήσεις της Δαμανάκη και του Παπαχρήστου προς τον ελληνικό λαό «Απόψε σκοτώνουν τα παιδιά σου, πως είναι δυνατό να κοιμηθείς;» από τον πρόχειρα εγκατασταθέντα ραδιοφωνικό σταθμό στο Πολυτεχνείο δεν είχαν την προσδοκώμενη ανταπόκριση. Η αλήθεια, όσο πικρή κι αν είναι, πρέπει να ειπωθεί: ο ελληνικός λαός, σε πλήρη αντίθεση με τον Αιγυπτιακό, Λιβυκό,   Τυνησιακό λαό (για να περιοριστώ μόνο σ’ αυτές τις χώρες) απείχε απελπιστικά από τη δυναμική αντίσταση εναντίον της δικτατορίας. Ένας ιστορικός πρέπει να ερευνήσει τα αίτια αυτής της αδιαφορίας του ελληνικού λαού. Πρωτίστως, ο ιστορικός πρέπει να εξηγήσει την επαίσχυντη στάση της εκκλησίας που, με εξαίρεση 2-3 ιερέων, όχι μόνο ανέχτηκε την Απριλιανή καμόρα αλλά έγινε πύρινος συνήγορος της. Αλλά, ξεχάστε τους ιεράρχες που πρόδωσαν τα ιδανικά τους. Οι άλλοι, όμως, πού ήτανε όταν οι φοιτητές ικέτευαν τη βοήθεια τους; Πού ήτανε οι οικοδόμοι, η ραχοκοκαλιά πολλών εξεγέρσεων; Οι καθηγητές; Οι πανεπιστημιακοί; Οι αγρότες; Οι ταξιτζήδες; Οι δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι; Οι ηθοποιοί και οι καλλιτέχνες; Οι διανοούμενοι; Οι νοικοκυρές; Οι παλαιοί ΕΑΜίτες; Φευ, όλοι, μα όλοι, εγκατέλειψαν τους φοιτητές στη μοίρα τους. Υπενθυμίζω ότι ο πληθυσμός της Αθήνας το 1973 ήταν σχεδόν 4 εκατομμύρια. Αν μόνο το 25% των Αθηναίων ανταποκρινότανε στην έκκληση των φοιτητών, ο χώρος πέριξ του Πολυτεχνείου και μέχρι και την Ομόνοια θα γέμιζε με 1 εκατομμύριο κόσμο, ένας ογκόλιθος  που θα καταπλάκωνε το χουντικό φίδι και θα αποτρεπότανε η καταστροφή  της Κύπρου.

Μια εύλογη απορία είναι γιατί  τα χουντικά τανκς τόλμησαν να πλήξουν τους φοιτητές. Η εξήγηση είναι ότι οι τελευταίοι ήτανε, όπως έχω ήδη τονίσει, απομονωμένοι κι έτσι δεν είχαν εκείνη τη στιγμή την έμπρακτη υποστήριξη του ελληνικού λαού. Στο μυαλό των στρατιωτών, οι φοιτητές ήτανε “παλιοκουμμούνια”, “απόβλητοι της κοινωνίας” που δεν είχαν σχέση με τον Ελληνικό λαό και άρα η τιμωρία τους ήταν επιβεβλημένη όπως αργότερα δήλωσε ο Α. Σκευοφύλαξ, ο οδηγός του τανκ που εισέβαλε στο Πολυτεχνείο. Στην Αίγυπτο, όμως, οι στρατιώτες δεν θα μπορούσαν να στρέψουν τα τανκς εναντίον του συνόλου του λαού της Αιγύπτου, δηλαδή εναντίον των αδελφών τους, εναντίον των μανάδων τους, εναντίον των πατεράδων τους. Μόνο η θέα ενός εκατομμυρίου λαού στη κεντρική πλατεία Ταχρίρ του Καϊρου στις 11 Φεβρουαρίου (που παραιτήθηκε ο Μουμπάρακ) δημιουργούσε απύθμενο σεβασμό προς την θέληση του λαού. Ήτανε άκρως συγκινητική η θέα των διαδηλωτών και των  στρατιωτών που αγκαλιάζονταν και φιλιόντουσαν δίπλα στα  τανκς!

Μια άλλη σημαντική διαφορά των Αραβικών χωρών  του 2011 και της Ελλάδας του 1973 είναι ότι  ο μέσος Άραβας πολίτης, μετά από χιλιάδες χρόνια δουλείας, ήτανε, τουλάχιστο μέχρι πρόσφατα, ένα πλάσμα άβουλο, άλαλο, άκριτο, δουλικό, υποζύγιο που συμμορφωνότανε χωρίς κανένα δισταγμό με τα δόγματα των κατακτητών ή των ντόπιων δικτατόρων και τους φετφάδες των μουλάδων. Αυτό που ώθησε τους φοιτητές του Πολυτεχνείου να επαναστατήσουν ήτανε η αποκατάσταση της δημοκρατίας ενώ των Αράβων ήταν η αδυναμία να τα βγάλουν πέρα οικονομικά μετά από την άνευ προηγουμένου άνοδο των τιμών των βασικών τροφίμων τα τελευταία 2-3 χρόνια. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, π.χ., ο μέσος Αιγύπτιος, λόγω των  πενιχρών του απολαβών, ξοδεύει το 42% του μισθού του στα τρόφιμα (βλ.macromon.wordpress.com) και αυτό, σε συνδυασμό με την προκλητική συμπεριφορά της ολιγαρχίας (π.χ. μερικοί υπουργοί επισκέπτονταν τις φτωχότατες συνοικίες του Καϊρου με απαστράπτουσεςMercedes και Porsche )  αποδείχθηκε ότι ήτανε το καλάμι που λύγισε τη πλάτη της καμήλας (όπως λένε οι Αιγύπτιοι). Και σαν να μη έφθανε αυτό, ο Μουμπάρακ είχε χάσει κάθε ράκος αυτογνωσίας και η κάθε του κίνηση εξόργιζε περισσότερο το λαό που με το δίκαιο  του άρχισε να απαιτεί – επιτέλους θ’ έλεγε κάποιος-  συμμετοχή στη κυβέρνηση.

 Η 17^η Νοεμβρίου κάνει όλους τους Έλληνες  να νιώθουμε περήφανοι για τους ήρωες του Πολυτεχνείου. Από την άλλη, όμως, προκαλεί θλίψη και απογοήτευση η ανοχή ενός δικτατορικού καθεστώτος από τις πλατειές μάζες του ελληνικού λαού. Κι αν κάποιος αμφιβάλλει γι’ αυτό, απλώς υπενθυμίζω ότι τρεις μήνες  μετά τη θυσία του Πολυτεχνείου μια λαοθάλασσα  στη πλατεία Καλαμάτας (πάνω από 100. 000 από όλο το νομό Μεσσηνίας) υποδεχότανε τον πρόεδρο της «Εθνικής Κυβέρνησης », Φαίδωνα Γκιζίκη,  με τραγούδια, χορούς και αμέτρητες ανθοδέσμες! Σταθείτε όμως. Τέσσερις μήνες μετά την συγκέντρωση της Καλαμάτας πέφτει η Χούντα και τότε- ω του θαύματος!- όλοι οι Έλληνες γίνονται σφόδρα αντιχουντικοί.  Αμ βέβαια… δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται.