ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΡΑΚΛΗΔΕΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
ΟΛΟΙ ΕΙΝΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΛΕΣΧΗΣ
"ΔΡΟΜΟΙ ΦΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ"
Αγαπητέ φίλε Γιάννη,
η φιλία είναι το μεγάλο, τα γεμίζει όλα, τα περιέχει όλα
όμως παρ' ότι διαβιούμε (περνάμε τον βίο μας) μα αυτό, ωστόσο δεν είναι η κορύφωση που θυμόμαστε ως την τελευταία μας στιγμή.
Ο έρωτας είναι μικρής διάρκειας, καίει, έχει πολλή ένταση και λίγη ίσως λογική όμως είναι αυτό που θαυμάζουμε ως το πικ της ζωής.
Θα σου δώσω ένα μικρό μέρος από ένα ποίημα ενός πολύ λογικού ποιητή, του κορυφαίου ίσως όλων των ποιητών, του ΤΣ Ελλιοτ (μετάφραση Σεφέρη)
- Ντάτα: Τι έχουμε δώσει;
- Φίλε μου, τραντάζει το αίμα την καρδιά μου
- η φοβερή τόλμη μιας στιγμής παραδομού
- που η εποχή της φρόνησης ποτές δεν θα αναιρέσει
- με αυτήν μόνο με αυτήν έχουμε υπάρξει
- που κανείς δεν θα βρει στις νεκρολογίες μας
- μήτε σε θύμησες από την ελεητική αράχνη σκεπασμένες
- ή κάτω από σφραγίδες που έσπασε ο στεγνός δικηγόρος
- στις άδειες κάμαρές μας
Καληνύχτα
Νατάσα
Αγαπητή Νατάσα, συγχαρητήρια για την εκπληκτική ποίηση που παραθέτεις στα κείμενά σου. Θα ήθελα μόνο να σου προτείνω ένα προβληματισμό σχετικά με το αντικείμενο που κατ' εξοχήν εκφράζεται τόσο στην ποίηση όσο και στα τραγούδια , αλλά και στο θέατρο ή στον κινηματογράφο. Κι αυτό δεν είναι άλλο από το ερωτικό στοιχείο. Δεν μπορεί να διαφωνήσει κανείς ότι αποτελεί πηγή της ζωής κάθε όντος. Όμως είναι σαν να μονοπωλείται κάτι κατά κόρον. Μήπως λοιπόν θα πρέπει να τονίζονται εξίσου αν όχι περισσότερο και τα συναισθήματα της φιλίας και της αλληλεγγύης ως κεντρικά θέματα που αφορούν στην ζωή όλων μας ; Και τούτο διότι ο έρωτας ως συναίσθημα είναι κάτι που καθορίζεται από φυσική έλξη, δηλαδή μία φυσική διαδικασία, ενώ η φιλία ή η αλληλεγγύη είναι κάτι που διαμορφώνεται από την επιλογή μας ως μελών μιάς κοινότητας ή ευρύτερα της κοινωνίας. Γι' αυτό πιστεύω ότι η φιλία είναι πραγματικά το ευγενέστερο των συναισθημάτων. Με αυτό μοιράζεσαι τις χαρές και τις πίκρες της ζωής χωρίς καμία ιδιοτέλεια. Περί αυτού διεξοδικά αναφέρεται ο Αριστοτέλης. Εξάλλου,πολλάκις καταγράφονται συγκρούσεις μεταξύ δύο φίλων χάριν του έρωτος και των δύο για το ίδιο πρόσωπο. Πάμπολλες είναι οι περιπτώσεις που καταστράφηκαν φιλίες χάριν του έρωτος. Τότε τίθεται το ερώτημα, τί επιλέγει κάποιος. Δεν νομίζεις ότι χρήζει προβληματισμού το όλο ζήτημα; Γιάννης Ζήβας
|
Αν μου επιτρέπετε την παρέμβαση, μιλάτε για δύο πράγματα εντελώς διαφορετικά, επομένως δεν τίθεται ούτε θέμα επιλογής, ούτε το ένα αποκλείει το άλλο.
Ειδικά ο έρωτας, Γιάννη, δεν είναι θέμα επιλογής
|
Δημήτρη, συμφωνώ ο έρωτας δεν είναι θέμα επιλογής.
Ο Τσαρούχης είπε:
Φιλία είναι η συμφωνία δύο ανθρώπων να μην προχωρήσουν τη σχέση τους σε βάθος, αλλά να μείνουν στην επιφάνεια.
|
Οπως βάλατε το θέμα δεν θα μπορούσε παρα να με κεντρίσει.
Ενας άνθρωπος της γειτονιάς , ενας απλός ανθρωπος χωρίς την <<ταμπέλα>> του διανοούμενου δεν θα εκανε τον κόπο να διαβάσει αυτά που γράφεται.
Θα το διαπιστώσετε μόνοι σας.
Αν όμως έκανε τον κόπο για λόγους διάφορους πχ οπως εγώ που συμμετέχω ενεργά και δεν περιορίζομαι στο ρόλο του ακροατή η αναγνώστη .Κιαυτή συνήθως είναι ή αιτία της τραγωδίας που συχνά θα ακολουθήσει αν και εφ όσον είναι <<παράνομος>>
οπότε και Μεγάλος.
Υπενθυμίζω:
Δεν υπάρχει ευτυχία που να κόβεται στα τρια στην περιπτωση μας όμως δεν υπάρχει άλλος δρόμος.... ,
Η πιο μεγάλη ωρα είναι τωρα η ωρα που γεννιέται μια ζώη....
Χιλιοτραγουδισμένη η ξεφτίλα κ΄ η ντροπή με πανέμορφα και συχνά ποιητικά λόγια , σκυλάδικα και μή.
|
Φίλε Κώστα
μου αρέσεις γιατί λειτουργείς προκλητικά (προβοκατάρικα θα έλεγα αν δεν κινδύνευα να παρεξηγηθώ, από τη σήμερα ισχύουσα νοηματοδότηση) κάπως σαν τη μύγα του Σωκράτη.
Λοιπόν ας τα πάρουμε με τη σειρά.
Η Νατάσσα ήρξατο χειρών αδίκων με τις θαυμάσιες ποιητικές επιλογές της (θα τολμούσα να προσθέσω σ’ αυτές και το απαράμιλλο Μονόγραμμα του Ελύτη), ο Γιάννης «διαμαρτυρήθηκε» ότι υπάρχουν πολύ σημαντικότερα από τον έρωτα, όπως η φιλία και η αλληλεγγύη και η αφεντιά μου (όπου γάμος και χαρά…) έσπευσα να μπω στη μέση επισημαίνοντας ότι τα παραπάνω δεν επικαλύπτονται, ούτε και ταυτίζονται, άρα προβαίνουμε σε σύγκριση ανόμοιων και επομένως μη αλληλοαποκλειόμενων.
Τώρα έρχεσαι και μας λες ότι αυτά είναι κουλτουριάρικα και ακατανόητα στους πολλούς.
Δεν έχω λόγους να αμφισβητήσω τα λεγόμενά σου. Σήμερα σε μια περίοδο αφάνταστων στερήσεων μεγάλο μέρος της κοινωνίας το τελευταίο που την απασχολεί είναι η περί «διαγραμμάτου διενέξεις».
Όμως επίτρεψέ μου τον έρωτα όπως και την φιλία τον ύμνησαν με απαράμιλλο τρόπο άνθρωποι που κάθε άλλο ήταν αυτό που θα λέγαμε κουλτουριάρηδες και αναφέρομαι, ενδεικτικά, στη δημοτική μας ποίηση.
Για παράδειγμα, στην Κρήτη αιώνες τώρα, οι απλοί άνθρωποι (που μπορεί να μην έχουν εκπαιδευθεί, αλλά διαθέτουν μια βαθύτατη καλλιέργεια, καλλιέργεια την οποία δεν διαθέτει η συντριπτική πλειοψηφία των σπουδασμένων) τραγουδάνε τον Ερωτόκριτο που τον κατέχουν από μνήμης (πολλοί ολόκληρο) και φτιάχνουν αριστουργηματική ποίηση, τόσο λιτή, περιεκτική και εύστοχη που λίγοι ποιητές κατορθώνουν να μιμηθούν.
Στην ποίηση αυτή, κυρίως, υμνούνται η αγάπη, ο έρωτας η ελευθερία, η ανδρεία, η φιλία.
Αυτό το κάνει ο λαός μας από την εποχή του Ομήρου αδιάλειπτα μέχρι σήμερα, σε μια γλώσσα που είναι η ίδια όλες αυτές τις χιλιάδες χρόνια.
Επομένως αντιλαμβάνεσαι ότι όχι μόνο δεν του είναι άγνωστες και πολύ περισσότερο αδιάφορες οι παραπάνω έννοιες, αλλά τις υπηρετεί με πολύ πιο άξιο τρόπο από τις δικές μου, ας πούμε, προχειρότητες.
Προχωράς και παρακάτω μιλάς για μεγάλο και μικρό έρωτα, για νόμιμο και παράνομο.
Ειλικρινά δεν αντιλαμβάνομαι τι εννοείς. Ο έρωτας όπως και όλα τα γνήσια αισθήματα ή είναι ή δεν είναι. Ολίγον έγκυος δεν νοείται. Το ότι βαφτίζουμε έρωτα κάθε επιπόλαιο ενδιαφέρον δεν σημαίνει ότι κάνουμε εύστοχη χρήση του όρου, όπως και όταν αναφερόμαστε αποκλειστικά στην γενετήσια (σεξουαλική) έλξη που μας ασκεί ένα άλλο άτομο, όσο ισχυρή και αν είναι αυτή.
Τώρα το νόμιμο ή το παράνομο συνδέεται αποκλειστικά από τις κοινωνικές συνθήκες και δεν έχει να κάνει με το φαινόμενο καθεαυτό.
(Δεν μπορεί παρά να είναι μεταφυσική συνωμοσία. Τη στιγμή που τα γράφω αυτά ακούγοντας το κόκκινο, παίζει το τραγούδι ζωή μες τη ζωή*)
Παρά ταύτα επανέρχομαι
Αλλά τι είναι έρωτας, αγάπη, φιλία;
Το σοφό ρητό λέει ότι «αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις».
Θεωρώ ότι το παραπάνω ρητό ισχύει, απόλυτα μάλιστα, κατά δύο έννοιες.
Η πρώτη γιατί είναι πράγματι αρχή σοφίας (αληθούς γνώσεως) ο ακριβής προσδιορισμός των εννοιών, σε αντίθετη περίπτωση το πιθανότερο είναι ότι διαφωνούμε γιατί μιλάμε σε διαφορετικές γλώσσες.
Η δεύτερη γιατί τα ονόματα στην ελληνική γλώσσα, δεν αποτελούν συμβατικές αυθαίρετες ονομασίες πραγμάτων και εννοιών, αλλά περιέχουν την ουσία αυτού που ονομάζουν.
Εδώ λοιπόν βρήκα λιγάκι τοίχο, γιατί κατά το λεξικό οι σχετικές λέξεις αν είναι τρεις από τις πιο συχνές και καίριες λέξεις τής Ελληνικής σε μεγάλη χρήση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, οι λέξεις αγαπώ/αγάπη, φιλώ/φίλος καιέρωτας, παραμένουν άγνωστες ως προς την ετυμολογική τους προέλευση.
Το ρήμα ἀγαπῶ (από το οποίο παρήχθη το ουσιαστικό ἀγάπη, μόλις τον 3ο αιώνα π.Χ.), μολονότι απαντά ήδη στον Όμηρο (Οδ. Ψ 214 «οὕνεκά σ’ οὐ τὸ πρῶτον, ἐπεὶ εἶδον, ὧδ’ ἀγάπησα») και χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλη έκταση σε όλη την αρχαιότητα φθάνοντας μέχρι σήμερα (πβ. λ.χ. Πλάτωνος Πολιτεία 330c «ὥσπερ γὰρ οἱ ποιηταὶ τὰ αὑτῶν ποιήματα καὶ οἱ πατέρες τοὺς παῖδας ἀγαπῶσι»), δεν μάς είναι ακόμη γνωστή η ετυμολογική του προέλευση. Χαρακτηρίζεται στα ειδικά λεξικά ως «αγνώστου ετύμου». Μία ετυμολογική υπόθεση (τού 1991) που δέχεται τελευταία στο ετυμολογικό του Λεξικό τής Αρχαίας Ελληνικής ο Robert Beekes είναι: ἀγαπῶ < ἄγα(ν) «πολύ» + πᾶ- «προστατεύω» (από μια ρίζα *pa- «προστατεύω»), ήτοι από μια αρχική σημασία «προστατεύω πολύ»
Άγνωστη –αξίζει να σημειωθεί– θεωρείται και η ετυμολογία τού συνώνυμου ρήματος φιλῶ (παράγωγο τού φίλος) που είναι η κατεξοχήν λέξη που σήμαινε «αγαπώ» στην αρχαία ήδη από τον Όμηρο ( πβ. Ιλ. Θ 343 «ὅς τις ἀνὴρ ἀγαθὸς…τὴν αὐτοῦ φιλέει [ενν. γυναῖκα] καὶ κήδεται ὡς καὶ ἐγὼ τὴν ἐκ θυμοῦ φίλεον») και που εξελίχθηκε στη σημερινή σημασία «ασπάζομαι, δίνω φιλί» (τη σημασία αυτή την είχε –παράλληλα προς τη σημασία τού «αγαπώ»– ήδη στα μετά τον Όμηρο χρόνια : «φιλούν στο στόμα» έναντι «φιλούν στα μάγουλα» παραδίδει ο Ηρόδοτος «φιλέονται τοῖσι στόμασι»– «τὰς παρειὰς φιλέονται»). Για τη λέξη υπάρχει μια ετυμολογική υπόθεση που τη συνδέει με μια ρίζα, που θα έδινε ως αρχική για τη λέξη φίλος, απ’ όπου προέρχεται το φιλῶ, τη σημασία «αυτὀς που βρίσκεται κοντά».
Και ο ἔρωτας (αρχ. ἔρως, ἔρωτος) που παράγεται από το πολύχρηστο στην αρχαία ρήμα ἔραμαι «ερωτεύομαι, αγαπώ με πάθος» (που έδωσε και τα ἐραστής, ἐράσμιος, ἀνέραστος, Ἐρατώ) μάς είναι ετυμολογικά επίσης άγνωστος. Τόσο που ο ετυμολόγος Beekes διερωτάται μήπως το ἔραμαι είναι προελληνική λέξη !
Αδιέξοδο λοιπόν ως προς τον ορισμό;
Το σίγουρο είναι πως άλλο το πάθος άλλο το εράν. Το πάθος κυριαρχεί πάνω σου και έχεις εξάρτηση από το αντικείμενό του, ενώ το ερατόν το επιλέγεις. Αυτό είναι το νόημα της ελευθερίας. Η ελεύθερη (προφανώς και κυρίως από τα πάθη) επιλογή. Ο ερών χαίρεται να προσφέρει ανιδιοτελώς στο ερατόν.
Δυστυχώς το αδιέξοδό μου παρέμενε, επειδή όμως όσο ψάχνεις βρίσκεις, συγκεκριμένα βρήκα ότι η λέξη "ελευθερία" προκύπτει "παρά τό ἐλεύθειν ὅπου ἐρᾶ τίς", δηλαδή "από το να πηγαίνει κάποιος εκεί όπου αγαπάει/επιθυμεί".(ἐλεύθω= ἐρχομαι, πορεύομαι + ἐρῶ= αγαπώ -> ἔρως), κάτι είναι κι΄ αυτό.
Απόλυτο αδιέξοδο αν δεχθούμε ότι στην αρχαιότητα ο έρωτας δεν περιγράφει μια κατάσταση ή ένα συναίσθημα, αλλά μια ορμή κίνησης προς ένα αντικείμενο επιθυμίας.
Ο Παρμενίδης περιγράφοντας τη δημιουργία του σύμπαντος: «πρώτον απ΄ όλους τους θεούς συνέλαβε τον Έρωτα», και ο Ησίοδος: «πρώτα απ’ όλα τα πράγματα το Χάος γεννήθηκε, κι έπειτα η ευρύστερνη Γη […] και ο Έρωτας, που ξεχωρίζει ανάμεσα στους αθανάτους», σαν να πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στα όντα κάποια αιτία που θα κινεί και θα συναρμόζει τα πράγματα.
Ο Αριστοτέλης θα συσχετίσει τον έρωτα του Ησίοδου και του Παρμενίδη με τη «φιλότητα» του Εμπεδοκλή (που δεν ισοδυναμεί με τον έρωτα, αλλά είναι πάντως μια δύναμη ένωσης των ομοειδών), δίνοντας με τον συνήθη περιεκτικό του τρόπο τη λειτουργία που θα μπορούσε να έχει ο έρωτας στην προσωκρατική σκέψη: ο έρωτας είναι η προσωποποίηση της δύναμης ή της αιτίας κίνησης των όντων στο σύμπαν.
Σύμφωνα με τον Σωκράτη, όπως η φωνή του ακούγεται μέσω του Πλάτωνα, ο έρωτας είναι δαίμων, γιος του Πόρου, του θεού της επίνοιας και της ευρετικότητας, και της ζητιάνας Πενίας. Από τους δύο γονείς του αντλεί την αντιφατική του φύση: είναι φτωχός, άσχημος και σκληρός, «ανυπόδητος και άστεγος» είναι όμως ταυτοχρόνως γενναίος, ενεργητικός, εφευρετικός, γητευτής, πολυμήχανος, κυνηγός του ωραίου, αιωνίως ανικανο-ποίητος. H ενδιάμεση φύση του ορίζει και τη σχέση του με τη γνώση και τη σοφία: ο έρωτας «βρίσκεται ανάμεσα στη σοφία και στην αμάθεια». Οι θεοί, οι απόλυτοι γνώστες, δεν φιλοσοφούν, γιατί κατέχουν τη γνώση. Ούτε όμως και οι ανόητοι φιλοσοφούν, αφού δεν συνειδητοποιούν την άγνοιά τους.
Στον έρωτα (βλ. τα έργα Συμπόσιο και Φαίδρος) ο Πλάτων θα αναθέσει έναν διαφορετικό και πρωτόγνωρο ρόλο: ο έρωτας, η πιο ισχυρή και πολύπλοκη ανθρώπινη επιθυμία, λειτουργεί ως ανέλπιστος εσωτερικός σύμμαχος μας στο δρόμο προς την αληθινή φιλοσοφία. Η ερωτική έλξη ξεκινά ως άλογο πάθος, έχει όμως τη δυνατότητα να μετασχηματιστεί σε ένα είδος θεϊκής μανίας, που ωθεί τον άνθρωπο προς την ένωση με τις Ιδέες.
Για τον Πλάτωνα, ο έρωτας έχει κάτι το φιλοσοφικό, γιατί όπως ο φιλόσοφος (ο «φιλῶν τήν σοφίαν») βρίσκεται ανάμεσα στη σοφία και την άγνοια, έτσι και ο έρωτας, που είναι εξ ορισμού ανικανοποίητος, είναι ένας δαίμων που παλινδρομεί ανάμεσα στην έλλειψη και την πλήρωση, την ασχήμια και την ωραιότητα, τη θνητότητα και την αθανασία.
Αντικείμενο του έρωτα είναι το ωραίο, και μάλιστα ο «τόκος» – η δημιουργία – μέσα στην ωραιότητα. Στόχος του η κατάκτηση της αθανασίας: αθανασία σωματική, που επιτυγχάνεται με τη σεξουαλική αναπαραγωγή, κυρίως όμως αθανασία πνευματική, μέσω των έργων της ψυχής που διεκδικούν ένα μερίδιο στην αιωνιότητα.
Ο Πλάτων σκιαγραφεί μια κλίμακα ερωτικής ανάβασης που διαδοχικά καλύπτει την έλξη προς ένα ωραίο σώμα, την έλξη προς όλα τα ωραία σώματα, την έλξη προς τις ωραίες ψυχές, την έλξη προς τις ωραίες δημιουργίες και μαθήσεις, για να καταλήξει στην αποκάλυψη ότι το πραγματικό κίνητρο του έρωτα είναι η ταύτισή του με το ιδεατό Ωραίο, με την Ιδέα της ωραιότητας
«Όποιος λοιπόν διαπαιδαγωγηθεί στην ερωτική τέχνη και μάθει να βλέπει σωστά τη μια μετά την άλλη τις διάφορες μορφές του ωραίου, όταν φθάσει στο τέρμα της ερωτικής μυσταγωγίας, θα αντικρύσει ξαφνικά ένα κάλλος αξιοθαύμαστο – εκείνο ακριβώς το κάλλος χάριν του οποίου καταβλήθηκαν όλες οι προηγούμενες προσπάθειες […] Αυτό το Ωραίο είναι κάτι αυθύπαρκτο, ενιαίο στη μορφή, αιώνιο· όλα τα άλλα ωραία πράγματα μετέχουν σ΄ αυτό με τέτοιον τρόπο, ώστε ενώ εκείνα γεννιούνται και πεθαίνουν, αυτό ούτε αυξάνεται ούτε μειώνεται ούτε υφίσταται την παραμικρή αλλαγή. Όταν λοιπόν χάρη στο «ορθώς παιδεραστείν» ανεβεί από τα φαινόμενα αυτού του κόσμου και αρχίσει να βλέπει το ίδιο το Ωραίο, έχει σχεδόν φθάσει στο τέλος. Γιατί αυτή είναι η σωστή ερωτική οδός που πρέπει να πάρει κανείς μόνος του ή να οδηγηθεί από άλλον»
Τώρα αν σας ξενέρωσα τι μπορώ να προσθέσω στον Πλάτωνα;
* ζωή μες τη ζωή
Στίχοι:
Μουσική:
Έρωτα, έρωτα ζωή μες στη ζωή
σ’ ένιωσα κι ένωσα ψυχή με το κορμί
έρωτα σήμερα κοντά σου θα `ρθώ
πιο μικρός, πιο ταπεινός απ’ το Θεό
Έρωτα ζωή θα σου δοθώ παντού
δεν ξαναμένω μόνος κι αλλού.
Σήμερα, σήμερα μπροστά μου θα σε βρω
έμαθα να ξεχνώ θυμούς μ’ ένα λυγμό
έμαθα να μετρώ σωστά τις καρδιές
με κοφτές και με καυτές αναπνοές
Έρωτα κι απ’ το βαθύ ουρανό
πιο πιστά σ’ αγαπώ.
Έρωτα, έρωτα ζωή μες στη ζωή
σ’ ένιωσα κι ένωσα τον ήλιο με τη γη
Έρωτα στη δόξα σου ποθώ να καώ
σαν χαρτί και σαν κλαδί και σαν φτερό
κι από τη στάχτη να ξαναβγώ
Για μια αγάπη και μια φωτιά και πάλι
για μια αγάπη και άλλη μια
πιο γλυκιά φωτιά.
|
Φίλε Δημήτρη,
εξαιρετική η ανάλυση σου, όπως το συνηθίζεις άλλωστε! Θα μπορούσε να είναι μια διάλεξη περί έρωτος και λοιπών άλλων.
Να προσθέσω κι εγώ, από την συγκλονιστικότερη, ίσως, σωζόμενη αρχαία τραγωδία του Σοφοκλή, την Αντιγόνη ένα πολύ γνωστό απόσπασμα. Μιλάει για τη σύγκρουση του βασιλιά Κρέοντα με τον γιο του τον Αίμονα που είναι αρραβωνιασμένος με την Αντιγόνη. Το χορικό, υμνεί την παντοδυναμία του Έρωτα, για χάρη του οποίου συγκρούστηκε με τον πατέρα του.
Στη νεότερη εποχή από τον μύθο της Αντιγόνης εμπνεύστηκαν αρκετοί ξένοι συγγραφείς, μεταξύ των οποίων είναι ο Ζ. Ανούιγ και ο Μ. Μπρεχτ και ο ... Παπαμιχαήλ (ελέω Σακελάριου)
Έρως ανίκατε μάχαν,
Έρως, ός εν κτήμασι πίπτεις,
ός εν μαλακαίς παρειαίς
νεάνιδος εννυχεύεις,
οιτάς δ' υπερπόντιος
εν τ' αγρονόμοις αυλαίς·
καί σ' ούτ' αθανάτων φύξιμος ουδείς
ούθ' αμερίων σέ γ' ανθρώπων.
Ο δ' έχων μέμηνεν.
Σύ καί δικαίων αδίκους
φρένας παρασπάς επί λώβα,
σύ καί τόδε νείκος ανδρών
ξύναιμον έχεις ταράξας·
νικά δ' εναργής βλεφάρων
ίμερος ευλέκτρου νύμφας,
τών μεγάλων πάρεδρος
εν αρχαίς θεσμών.
'Αμαχος γάρ εμπαίζει Θεός, Αφροδίτα.
Νυν δ' ήδη 'γώ κ'αυτός θεσμών
έξω φέρομαι τάδ' ορών ίσχειν δ'
ουκέτι πηγάς δύναμαι δάκρυ
τόν παγκοίτην όθ' ορώ θάλαμον
τήνδ' Αντιγόνην ανύτουσαν.
..............................
Έρωτα ακαταμάχητε εσύ που ξενυχτίζεις
στου κοριτσιού τα μάγουλα, εσύ που αιχμαλωτίζεις
ως και τον πλούσιο άνθρωπο, και στις καλύβες μπαίνεις,
και θάλασσα διαβαίνεις και θάλασσα περνάς!
Κι ούτε κανείς αθάνατος εγλύτωσε από σένα
ούτ΄ άνθρωπον εφήμερο δεν άφησες κανένα.
Εσύ που είσαι το λούλουδο ζωής τυραννισμένης
εσύ που ξετρελένεις εκείνον που κρατάς!
Εσύ και δίκαιον άνθρωπο σπρώχνεις στην αδικία
εσύ και τώρα εσήκωσες τέτοια φιλονικία.
Κι ο πόθος κόρης όμορφης πιά βασιλεύει ακόμη
παρά οι μεγάλοι νόμοι που εδώσαν οι θεοί.
Μα τώρα και ΄γώ σπρώχνομαι τους νόμους να πατήσω
και δεν μπορώ, αυτά βλέποντας, τα δάκρυα να κρατήσω
όταν θωρώ τη δύστυχη εδώ, την Αντιγόνη,
στο στρώμα να σημώνη, που όλους θα μας δεχτεί...
Φίλε Κώστα,
που μας προτρέπεις να εκτυπώσουμε αυτά τα γραπτά περί έρωτος κλπ και να τα δώσουμε στον "απλό άνθρωπο της γειτονιάς" ...
Ε, λοιπόν, φαίνεται πως πρόλαβε και του τα είπε με την ταινία "Το Ξύλο βγήκε από τον
Νατάσα
Φίλοι Νατάσα και Δημήτρη
Επιτρέψτε μου να εκθέσω δι' ολίγων και την αριστοτέλεια άποψη περί φιλίας. Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος πίστευε ότι "ΦΙΛΙΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΕΛΕΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΥΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΗΘΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ, ΣΤΗΝ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑΣ". Διέκρινε τρία είδη φιλίας εκ των οποίων μόνο μία είναι η γνησία ενώ οι άλλες δύο μορφές αποτελούν οιονεί φιλία : α)Φιλία διά το χρήσιμον, δηλαδή σύναψη φιλικών σχέσεων που συνίσταται στην σχέση δύο προσώπων που συνδέονται για την επίτευξη ενός σκοπού, με ωφελιμιστική επιδίωξη. β) για την ευχαρίστηση, όταν επιδιώκεται η σχέση με ένα πρόσωπο για να απολαμβάνει απλά συντροφιά από το έτερο και γ) η γνησία φιλία που συνίσταται στον ακατάλυτο δεσμό μεταξύ δύο προσώπων που μοιράζονται τα πάντα με κύριο χαρακτηριστικό την ανιδιοτέλεια, δηλαδή την μη επιδίωξη αποκόμισης οφέλους ή κέρδους του ενός από τον άλλον και δή την αποδοχή του άλλου ως είναι. Η φιλία αποτελεί ένα θησαυρό τον οποίο ο φίλος θεωρεί αναγκαίο να τον αποδώσει ή να τον μοιρασθεί με τον φίλο του. Πόσες φορές στην ζωή μας δεν αναλογισθήκαμε την αναγκαιότητα ενός προσώπου με το οποίο να μοιρασθούμε την χαρά και την λύπη μας ; Πόσες φορές δεν κλάψαμε από την απώλεια ενός πραγματικού φίλου και όχι για την απώλεια ενός συγγενούς; Κι αυτό διότι τον συγγενή δεν τον επιλέγεις , σε αντίθεση με τον φίλο. Πόση συγκίνηση μας προκαλεί ακόμη και σήμερα η δυνατή φιλία του Ορέστη με τον Πυλάδη από την Ορέστεια του Αισχύλου ή η αδελφική φιλία των Δάμωνα και Φιντία, που ο δεύτερος έσπευσε να φθάσει έστω και αργοπορημένα στον τόπο της εκτέλεσής του, στον οποίο είχε προσφερθεί ως εγγυητής να θυσιασθεί αντί για εκείνον ο φίλος του Δάμων;
Ελπίζω να συνέβαλα έστω και λίγο στον διάλογο που ανοίξαμε. Θέλω να επαναλάβω ότι δεν συγχέουμε δύο ανόμοια πράγματα ( έρως και φιλία), απλά θέλω να επισημάνω την πολύ μικρή αναφορά στις τέχνες και στα γράμματα της δεύτερης συγκριτικά με τον παντοδύναμο πρώτο.
Γιάννης Ζήβας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου