Η αναγκαιότητα των συνεργατικών σχημάτων στον πρωτογενή τομέα (Μέρος Ά)

 Μάκης Μπαλαούρας

     Από καιρό, ως βουλευτής της Ηλείας, με διακατείχε μια εμμονή για την προβληματική κατάσταση, του αγροκτηνοτροφικού τομέα στον Νομό μας σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας. Μιλούσα με αγρότες και κτηνοτρόφους σε όλη την Ηλεία. Όλοι μου παρουσίαζαν τα μεγάλα προβλήματα τους, ζητώντας στήριξη, κυρίως, από το κράτος.

     Πρόπερσι, που κτηνοτρόφοι σε απόγνωση διαμαρτύρονταν, για τη πολύ χαμηλή τιμή (0,60- 0,70) για το γάλα τους. Λίγο πριν φτάσω σε ορεινό χωριό μας, συνάντησα κτηνοτρόφους της Αχαΐας. Τους ρώτησα για τη τιμή και με τρέλαναν. Έδιναν το γάλα με διπλάσια τιμή, στο 1,20-1,25 €. Τα είπα στους δικούς μας και μου απάντησαν μοιρολατρικά, ότι, «ναι, αυτοί τα δίνουν στον Συνεταιρισμό Καλαβρύτων»! Πέρσι, η  παραγωγή του εξαιρετικού λαδιού μας είναι πολύ καλή και σε ποιότητα και ποσότητα. Ητιμή του όμως ήταν πολύ χαμηλή. Πως, όμως θα ήταν διαφορετικά, όταν το 85% το παραδίδουν ως (μεμονωμένοι) παραγωγοί στους ανταγωνιστές μας;

   Έτσι, αποφάσισα να γίνω κήρυκας της αναγκαιότητας των συνεργατικών σχημάτων.

Διάβασα, συζήτησα με ειδικούς και βουλευτές, που οι Νομοί τους είναι πρωτοπόροι σε συνεταιρισμούς-ομάδες παραγωγών και κατέληξα σε ένα, μεγάλο πόνημα, που φιλοδοξώ να φανεί χρήσιμο εργαλείο σε θεσμικούς παράγοντες και κυρίως στους

παραγωγούς της Ηλείας. Περίληψη της εργασίας μου, σε 4 συνέχειες, όμως όλη θα την αναρτήσω στην ιστοσελίδα μου( www.makisbalaouras.gr).

 

Τα κυριότερα προβλήματα του πρωτογενή τομέα

 

Δεν έχει γίνει, δυστυχώς, τόσο κατανοητό ότι εισάγουμε το 65% του αγελαδινού γάλακτος, 90% βόειου κρέατος, 65% χοιρινού και 30% πουλερικών. Οι εισαγωγές αυτές ξεπερνούν τα 2,5 δισ. το χρόνο. Στο μαλακό σιτάρι και όσπρια παράγουμε μόλις το 1/3 από ότι χρειαζόμαστε. Εισάγουμε δημητριακά, ζάχαρη, τυροκομικά, αιθέρια έλαια, και εκατομμύρια αυγά. Σε αγροτικούς Νομούς, όπως η Ηλεία, τα εξαιρετικά μας προϊόντα και ο ακάματος αγώνας των αγροτοκτηνοτρόφων δε φέρνει τους καρπούς που πρέπει να ανταμειφθούν.

Τα εξαιρετικά αγαθά, όπως λάδι, ελιές, καρπούζια, εσπεριδοειδή, πατάτες, σταφίδα δε βρίσκουν ανταποδοτικές τιμές, πέφτοντας θύματα των μεσαζόντων.

Δε φταίει, για αυτές τις κακοδαιμονίες, το κακό το ριζικό μας, αλλά;

1. Απαξίωση του συνεταιριστικού κινήματος, από το πελατειακό κράτος, που χρησιμοποίησε για κομματικά οφέλη.

2. Έλλειψη πνεύματος συνεργατικότητας σε όλα τα επίπεδα. Οριζόντια, κάθετα, κυκλικά μεταξύ αγροτών, μεταποίησης, εμπορίου και ερευνητικών κέντρων-ΑΕΙ,

3. Ανυπαρξία τεχνολογικής-επιστημονικής κρατικής στήριξης με συμβουλές στους εμπλεκόμενους στη παραγωγή και γεωργικών εφαρμογών. Πάντως η κυβέρνηση της ΝΔ δε φαίνεται ότι δίνει ιδιαίτερη σημασία. Η Έκθεση Πισσαρίδη δε κάνει ούτε μία αναφορά στον αγροτοδιατροφικό τομέα!

4. “Συντηρητισμός” των παραγωγών για αναζήτηση νέων αγαθών, 5. Γεωργική έρευνα ανύπαρκτη. Δημιουργία εθνικού προγράμματος, για ολοκλήρωση βήματος που έγινε από τη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, για συνεργασία Υπουργείου - Πανεπιστημίων-Ιδρυμάτων έρευνας, 

6. Γερασμένος γεωργικός πληθυσμός, δυσοίωνο στοιχείο για το μέλλον της γεωργίας-κτηνοτροφίας. Το πρόβλημα πιο έντονο στις ορεινές και «μειονεκτικές» περιοχές,

7. Χαμηλό επίπεδο κατάρτισης αγροκτηνοτρόφων, μικρό μέγεθος-πολυτεμαχισμός της γης,

8. Μικρό ποσοστό αγροδιατροφικών επιχειρηματικών μονάδων, απουσία συνεργασιών μεταξύ των μικρών εξαγωγικών επιχειρήσεων,

9. Επιδοτήσεις: Μετά το 1981, η ελληνική γεωργία, στο πλαίσιο της ΚΑΠ, έριξε όλο το βάρος στις επιδοτήσεις, αγνοώντας βασικά διαρθρωτικά προβλήματα, όπως μικρός κλήρος, έργα υποδομής, εισαγωγή τεχνολογίας-καινοτομίας, μη ορθολογική εκμηχάνιση με επακόλουθο υψηλό κόστος παραγωγής,

10. Ανοργάνωτοι αγρότες: Μειωμένη διαπραγματευτική δύναμη των μεμονωμένων παραγωγών απέναντι στις ολιγοπωλιακά διαρθρωμένες αγορές των εμπόρων, διότι τα αγροτικά προϊόντα δεν έχουν μεγάλο χρόνο ζωής, αστάθεια και μη προβλεψιμότητα της παραγωγής και υστέρηση της προσφοράς σε μεταβολές της ζήτησης.

11. Δε πουλάει το προϊόν, το «παραδίδει»: Σημαντικό πρόβλημα είναι το κόστος παραγωγής σε ενέργεια, πετρέλαιο, ύψος ΦΠΑ. Η ευάλωτη φύση των προϊόντων και ο ρόλος των μεσαζόντων επιδεινώνουν το πρόβλημα. Το άνοιγμα της ψαλίδας (τιμή καταναλωτή προς τιμή παραγωγού) είναι 5-8 φορές, ενώ στην Ευρώπη είναι μόνο 2,25 φορές.

12. «Μαύρη» οικονομία», στερώντας τη νόμιμη στο να γίνει διεθνώς ανταγωνιστική, 13. «Ελληνοποιήσεις» προϊόντων: Σοβαρό πρόβλημα δημιουργούν οι ελληνοποιήσεις, όπως γάλα, φέτα, αιγοπρόβατα, πατάτες, οπωροκηπευτικά, ντομάτα, μήλα. Συνέπεια η εξαπάτηση των καταναλωτών και κίνδυνος δημόσιας υγείας από προϊόντα χωρών με χρήση φυτοφαρμάκων απαγορευμένων ως επιβλαβή από Ε.Ε και Ελλάδα.

     Απαιτείται συνεργασία των διασυνοριακών αρχών (ΣΔΟΕ, ΕΦΕΤ, Επιτροπή Ανταγωνισμού), αυστηροποίηση και εναρμόνιση της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Αναγραφή προέλευσης (επιθυμία Ευρωπαίων καταναλωτών-αγροτών). Ιχνηλασιμότητα, δημιουργία βάσης γονιδιωμάτων, βελτίωση πληροφόρησης των καταναλωτών, λειτουργία μητρώου εμπόρων. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε δημιουργήσει αυστηρό πλαίσιο ποινών, που έφτανε μέχρι την αφαίρεση της άδειας λειτουργίας παραβατών.