Αφιέρωμα στον Αλέκο Παναγούλη

Κατερίνα Παπακυριακοπούλου

«Ψυχή φυλακισμένη στο κορμί

Κορμί φυλακισμένο στη ζωή

Ζωή φυλακισμένη μεσ’ στο Χρόνο

Πνεύμα π’ απ’ όποια φυλακή κι αν βγει σε φυλακή πάλι θα πέσει

Κι είναι μονάχα το κορμί π’ αγάπησε τη φυλακή του

Πώς να μην έρθει ο θάνατος λοιπόν;»*

Ο Αλέκος Παναγούλης έφυγε Πρωτομαγιά. Συγκεκριμένα, σκοτώθηκε την Πρωτομαγιά του 1976, αφήνοντας πίσω του πολλά ερωτηματικά και πολλά σενάρια για το αυτοκινητιστικό δυστύχημα που του κόστισε τη ζωή του. Έφυγε μικρός σε ηλικία, αλλά ήδη, πολύ μεγάλος: κατάφερε να γίνει παγκόσμια γνωστός τόσο επειδή αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Γιώργο Παπαδόπουλο το 1968 όσο και για την ψυχική δύναμη που επέδειξε στα βασανιστήρια που ακολούθησαν.

Αμέσως μετά το πραξικόπημα της χούντας, στις 21 Απριλίου του 1967, ο Παναγούλης ηγήθηκε της οργάνωσης «Ελληνική Αντίσταση», καθώς και της πιο δυναμικής ομάδας της, ΛΑΟΣ (Λαϊκός Αντιστασιακός Οργανισμός Σαμποτάζ). Ξεκίνησε την παράνομη αγωνιστική του δράση λιποτακτώντας από τον στρατό, όπου υπηρετούσε την θητεία του. Κρύφτηκε για ένα διάστημα στην Κύπρο κι επέστρεψε στην Αθήνα για να οργανώσει την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου.

Η απόπειρά δολοφονίας έγινε στις 13 Αυγούστου 1968 στο δρόμο του Σουνίου, κατά την επιστροφή του δικτάτορα από την κατοικία του στο Λαγονήσι. Ο Παναγούλης είχε υπονομεύσει με εκρηκτικά ένα σημείο του δρόμου κι έκανε ο ίδιος την πυροδότηση, αλλά το εγχείρημα του απέτυχε. Τον βρήκαν κρυμμένο στα βράχια της παραλίας, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο κρατητήριο της ΕΣΑ.

Ο Παναγούλης έδειξε ιδιαίτερο δυναμισμό και αντοχή στα σκληρά βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε. Η χούντα τον καταδίκασε δις εις θάνατο. Η απόφαση δεν εκτελέστηκε εξαιτίας της κινητοποίησης της διεθνούς κοινής γνώμης, με διαμαρτυρίες και λαϊκές συγκεντρώσεις σε όλο τον κόσμο! Τελικά, ο αγωνιστής έμεινε σε πλήρη απομόνωση για 5 χρόνια, στα κρατητήρια του Μπογιατίου. Εκεί, αναδείχθηκε σε σύμβολο του αγώνα κατά της χούντας, ενώ, παράλληλα, άρχισε να γράφει ποίηση, χρησιμοποιώντας το αίμα του για μελάνι.

Τον Αύγουστο του 1973, αφότου ο Αλέξανδρος Παναγούλης είχε αρνηθεί την πρόταση απονομής χάριτος που του προσέφερε η χούντα, αφήνεται ελεύθερος λόγω της γενικής αμνηστίας που απένειμε το καθεστώς στους πολιτικούς κρατουμένους. Τότε, αυτοεξορίστηκε στην Φλωρεντία της Ιταλίας για να δραστηριοποιηθεί ξανά στην αντίσταση. Στην πραγματικότητα, συνέχισε να έρχεται κρυφά στην Ελλάδα και να οργανώνει ομάδες αντίστασης.

Στην μεταπολίτευση εκλέχθηκε βουλευτής της Β΄ Αθηνών με την Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις (Ε.Κ.-Ν.Δ., σήμερα Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου), στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974. Αγωνίστηκε κατά των πολιτικών που συνεργάστηκαν με το δικτατορικό καθεστώς της Χούντας, με συνέπεια την παραίτησή του από το κόμμα εξαιτίας της συμμετοχής του Δημήτρη Τσάτσου σε αυτό.

Συνέχισε τον αγώνα του για την απομόνωση των συνεργατών της επταετίας, μέχρι το μοιραίο αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο οποίο έχασε τη ζωή του, την Πρωτομαγιά του 1976, λίγες μέρες πριν την αποκάλυψη των φακέλων σχετικά με τα όργανα ασφαλείας της Χούντας (Φάκελος ΕΣΑ). Η αποκάλυψη του φακέλου δεν έγινε τελικά ποτέ. Όπως λέγεται, ο φάκελος αυτός περιείχε αδιαμφισβήτητες αποδείξεις εις βάρος ορισμένων πολιτικών που συνεργάστηκαν με την χούντα, ενώ πολλοί υποστήριξαν ότι το τροχαίο ήταν στημένο για να εξαφανιστούν οι αποδείξεις αυτές, τις οποίες ο Παναγούλης είχε υπό την κατοχή του. Τίποτα από αυτά δεν επιβεβαιώθηκε.

Όπως σημείωσε η δημοσιογράφος Οριάνα Φαλάτσι στην συνέντευξη της με τον Αλέκο Παναγούλη λίγο μετά την απελευθέρωση του, η απόπειρα δολοφονίας του Παπαδόπουλου ήταν μια πολιτική πράξη εναντίον της δικτατορίας. Η Φαλάτσι αναφέρει τον Παναγούλη ως εξής: «Δεν επιδίωξα να σκοτώσω έναν άνθρωπο. Δεν είμαι ικανός να σκοτώσω έναν άνθρωπο. Επιδίωξα να σκοτώσω έναν τύραννο».

*Στίχοι από το ποίημα «Οι φυλακές», το οποίο έγραψε ο Αλέκος Παναγούλης τα χρόνια που βρισκόταν στη φυλακή.

πηγή: pints.gr