ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΑΧΑΡΩΣ & ΤΩΝ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΤΗΣ[1]

Δημοσιεύτηκε στην "ΠΡΩΙΝΗ" στις 18-11-21[ολοσέλιδο]

       Ο Δήμος Ζαχάρως, από τους έξι(6) της Ηλείας,  περιλαμβάνει 25 χωριά με πρωτεύουσα τη Ζαχάρω και μεγαλύτερο χωριό, ορεινή κωμόπολη τη Φιγαλία την ιστορική Ζούρτσα.

        Η Ζαχάρω είναι νέα πόλις και έχει μικρή ιστορία, συγκριτικά όχι μόνο με τις γειτνιάζουσες πόλεις, Κυπαρισσία, Ανδρίτσαινα, Κρέστενα και Ζούρτσα, αλλά και με τα άλλα χωριά του δήμου, εκτός από τα παραλιακά που έχει την ίδια περίπου ηλικία και την ίδια διαδικασία   δημιουργίας.

Ο χάρτης είναι από το βιβλίο του Παντελή Μούτουλα
"ΥΛΟΤΟΜΙΑ ΝΑΥΠΗΓΙΚΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΣΤΑ ΔΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΦΕΙΟ [1829-1843]

    Κατά κάποιον τρόπο επιχειρούμε μια μικρή κοινωνικοπολιτική ανάλυση μέσα από την μικρή ιστορία της της περιοχής.

      Η ιστορία  επαναλαμβάνεται, μόνο που τη δεύτερη φορά  ως φάρσα. 

    Από τα παλιά χρόνια η οικονομικο-κοινωνική κατάσταση της Ζαχάρως αλλά και η απορρέουσα πολιτική διαμορφώθηκε από τις  ειδικές τοπικές συνθήκες και δη σχέσεις παραγωγής.[1] Οι  πρώτοι κάτοικοι ήταν τσοπάνηδες, που κατέβηκαν από την θρυλική Άλβενα και με τον καιρό προσελκύσθηκαν από όλα τα μέρη πολλοί και διάφοροι, κάθε καρυδιάς καρύδι.  Από αυτούς αρκετοί ανεδείχθησαν ισχυροί έμποροι και τοπάρχες. Έτσι αναπτύχθηκε  περισσότερο ο δευτερογενής  τομέας με τις υπηρεσίες. Τελικό αποτέλεσμα είναι η δημιουργία των Ζαχαραίικων τζακιών με τους πολλούς ….αχθοφόρους τους. Η Ζαχάρω για πολλά χρόνια δεν είχε μεσαία τάξη. 

   Έτσι έγινε και το εμπορικό και διοικητικό κέντρο (τράπεζες, Γυμνάσιο) της περιοχής.  Στα χρόνια δε του πολέμου και στην κατοχή η πόλη έγινε  άντρο τσολιάδων, ταγματασφαλητών, κουκουλοφόρων και μαυραγοριτών, θερμοκήπιο κάθε είδους μπουμπουκιών. Επίσης η συγκέντρωση των σωμάτων ασφαλείας & τάξεως, στρατός -Ζάρας- και χωροφυλακή ήταν τεράστια.

  Βεβαίως σε ένα τέτοιο αντιδραστικό κλίμα υπήρξαν και αρκετές εξαιρέσεις προοδευτικών, αριστερών ανθρώπων με πιο γνωστό τον Νίκο Γκότση. 

  Να τονίσουμε ότι δυο πόλεις που δεν έπεσαν στους αντάρτες, ήταν η Φλώρινα και η Ζαχάρω 

     Στα επόμενα χρόνια όλο αυτό το συνονθύλευμα  ακολούθησε την πεπατημένη και ως συρφετός σωρεύτηκε και όπως ήταν φυσιολογικό αγκάλιασε τη χούντα.  Μνημεία εκείνης της εποχής, δείγματα της Ζαχαραίικης αλόγιστης μεγαλομανίας & επηρμένης πραγματικότητας, είναι το τεράστιο Στάδιο και οι λιμενικές προβλήτες στη λίμνη του Καγιάφα. Το ποσοστό των καραμπινάτων χουντικών στη Ζαχάρω ξεπερνούσε κατά πολύ το γενικό ποσοστό της χώρας που περίπου κυμαινόταν στο 20-30%. Από αυτό τον συρφετό με την ομοιογενή  πολιτική χροιά αλλά την έντονη κοινωνικόοικονομική ανομοιογένεια, οι περισσότεροι ακολούθησαν τον Καραμανλή,  αρκετοί τον Ανδρέα και άλλοι ακολούθησαν ακροδεξιά  μορφώματα (χρυσή αυγή κτ.λ.)  και τώρα όλοι μαζί οδηγήθηκαν στον νεοφιλελευθερισμό του Μητσοτάκη. 

     Οι περισσότεροι δε φωνασκούν και πολλάκις βυσσοδομούν κόντρα στα πραγματικ­ά, λαϊκά  τους συμφέροντα. Κοινές αρχές όλων ως προς την δημοκρατία,  αλλά και την κοινωνία και τη θρησκεία ακόμα,  όπως δημοκρατικά δικαιώματα, σεβασμός του διαφορετικού, μισαλλοδοξίες ρατσισμοί, θρησκοληψίες και δεισιδαιμονίες είναι οι πλέον οπισθοδρομικές και αντιδραστικές απόψεις και συμπεριφορές. Το αποκορύφωμα δε όλης αυτής της συγχορδίας είναι η αντιμετώπιση του Περιβάλλοντος. Εκείνο το Π.Δ για την προστασία της παραθαλάσσιας ζώνης, αντί να το αγκαλιάσουν και να κατευθύνουν την όποια ανάπτυξη  της περιοχής προς τα εκεί μια και δεν υπάρχουν άλλες επιλογές, όλοι με μπροστάρη τον δήμο έχουν γίνει κήρυκες των πιο αντιδραστικών, αντιπεριβαλλοντικών απόψεων. Τέτοια λυσσαλέα μισαλλοδοξία κυριαρχεί που έχουν κάνει ακόμα και μήνυση κατά του Π.Δ.

  Να τονίσουμε και τούτο ότι πριν από την νυν βουλευτίνα της Ν.Δ. στη Ζαχάρω έχουν εκλεγεί άλλοι δύο βουλευτές της Δεξιάς και δύο με το Πασόκ. 

   Βεβαίως αυτή η πολιτική εξελικτική καμπύλη είχε την ίδια, ή παρεμφερή πορεία και στα δημοτικά. 

   Από την εποχή λοιπόν που η Ζαχάρω ήταν κοινότητα, ήταν δεξιοκρατούμενη και μόνο για μια τετραετία προ Καποδίστρια (2002) έχει εκλεγεί μη δεξιός δήμαρχος, ο Γιαννάκης Τάγαρης με το Πασοκ. Τότε σε αυτή τη  εκλογική αναμέτρηση με το ΚΚΕ επικεφαλής ήταν ο Σπύρος Γρηγορόπουλος   . Βεβαίως και ο Πανταζής στην πρώτη τετραετία  είχε κατέβει με το χρίσμα του Πασοκ, μετά όμως τα ....έμπλεξε και βρέθηκε αγκαλιά με τη δεξιά και μάλιστα με .....πάθος.

   Αξίζει για τους νεότερους  να κάνουμε μια μικρή ανασκόπηση των δημάρχων στη Ζαχάρω.

• Προ Χούντας (αιρετός) : Ο γιατρός Ζαχαριάς για πολλές τετραετίες
• Στη Χούντα (διορισμένοι) :  α) Σαβράμης(1967-1969) β) Θαν.Μπηλιώνης (1969-1971) και γ) Γιάννης Καραπαναγιώτης (1971-1974)
• Μεταπολίτευση (αιρετοί) : α) Γιάννης Καραπαναγιώτης (1974-1982) β) Γιαννάκης Τάγαρης γ) Μένης Κριτσέλης (1986-2002) δ) Πανταζής Χρονόπουλος (2002-2010) ε) Πάλι εκλέχτηκε ο Πανταζάρας αλλά κρίθηκε έκπτωτος οπότε ανέλαβαν δοτοί δήμαρχοι, αχυράνθρωποι οι Μήτσος Χρονόπουλος,  Γ. Μπάμης, Νικ. Φάμελος  και Νικ. Χαραλαμπόπουλος
• & τώρα ο Κώστας Αλεξανδρόπουλος

   Κοινή πεποίθηση, αναμφισβήτητη είναι  ότι ο μόνος πανάξιος Δήμαρχος από όλους που έχουν περάσει ήταν ο γιατρός Γιάννης Καραπαναγιώτης, αν και ήταν δοτός στην πρώτη του θητεία και τύπος αυταρχικός..  

 Οποιοδήποτε πραγματικό έργο στην πόλη φέρει την υπογραφή του, όπως ο     Βιολογικός Καθαρισμός, το Γυμνάσιο, το Στάδιο  και όλα τα ουσιαστικά έργα [κλικ ΕΔΩ] 

   Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι δεν έχει εκλεγεί ποτέ αριστερός δήμαρχος και ότι από τους τρεις στους πέντε αιρετούς είναι γιατροί [2]

      Ανάλογη εξελικτική πορεία,  προτσές έχουν και τα παραθαλάσσια χωριά, Γιαννιτσοχώρι, Θολο, Νιοχώρι κα Κακόβατος, που περίπου δημιουργήθηκαν, πάνω κάτω, την ίδια εποχή, τον προηγούμενο αιώνα με την ίδια ακριβώς αιτιολογία προέλευσης και καταβολής από  αντίστοιχα κυρίως ορεινά χωριά, Αλιά, Ζούρτσα, Ταξιάρχες, Γλάτσα, Καλίδωνα Μπισχίνι.,  

    Βεβαίως και από τα άλλα ορεινά χωριά, Στροβίτσι, Βερβίτσα, Λυνίσταινα, Μπάρτζελι, Αρήνη, Κωστομέρα, & λοιπά κατέβηκαν στα νέα χωριά, χωρίς να ξεχνάμε και την μεγάλη μετανάστευση στην Αθήνα και στο εξωτερικό, ειδικά στην Αυστραλία που η περιοχή μας έχει ισχυρή παρουσία.             

      Η Ζαχάρω όμως λόγω γεωπολιτικής θέσης   αποτέλεσε τον ισχυρότερο πόλο της εσωτερικής  μετανάστευσης στην περιοχή με αποτέλεσμα την γρήγορη αστικοποίησή της αλλά  μη ορθολογική. Κύρια βασικά  στοιχεία αυτής της ανορθολογικότητας ήταν:

• Η γρήγορη ανάπτυξη 
• Η έλλειψη γηγενών  Ζαχαραίων
• Η παντελής έλλειψη πολεοδομικού, ρυμοτομικού σχεδίου.
• Η άμεση επιδίωξη του ατομικού πλούτου εις βάρος των γενικών συνθηκών[τζάκια] 

   Η μη ορθολογική, ακανόνιστη ανάπτυξη, διαφαίνεται με τις εμφανείς διαφορές που έχει με την Κυπαρισσία, που είναι μεν μια πανάρχαιη πόλη με ιστορία και παράδοση, όχι μόνο σαν εικόνα αλλά και σύνθεση κατοίκων.  

    Αξίζει να σημειώσουμε ότι στη Ζαχάρω δεν είχαμε τσιφλικια και μεγαλοιδιοκτησίες, πράγμα που υπήρξε στο Γιαννιτσοχώρι και όχι στα άλλα χωριά. Μάλιστα στο Γιαννιτσοχώρι όλοι οι μεγαλοοιδιοκτήτες ήταν Ζουρτσάνοι. Αυτό συντελέστηκε αμέσως μετά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο όταν η πολιτεία αντάμειψε  τους Ζουρτσάνους αξιωματικούς για τις υπηρεσίες τους. Η Ζούρτσα είχε μεγάλη παράδοση σε αυτό το σώμα.

  Έτσι, υπ΄ αυτές τις συνθήκες η Ζαχάρω αποτέλεσε τον μεγαλύτερο πόλο της περιοχής και είχε πολύ μεγαλύτερη ανάπτυξη.

Ακούστε και το σχετικό τραγούδι - ύμνο στην "τιμημένη Ζαχάρω":

https://youtu.be/OEmWXBWDdkQ

[ΓΙΑ ΤΑ  ΧΩΡΙΆ ΤΟΥ ΔΉΜΟΥ ΖΑΧΑΡΩΣ ΚΑΙ ΤΗ ΖΟΥΡΤΣΑ ΣΕ ΑΛΛΗ ΜΑΣ ΑΝΑΡΤΗΣΗ]

[1] Ορίστε και το τσιτάτο του Μαρξ: "Το κοινωνικό είναι καθορίζει το πολιτικό γίγνεσθαι" Πόσο δίκιο έχει!!!

[2] Αυτό το φαινόμενο με την κυριαρχία ειδικών επαγγελμάτων γιατροί, μηχανικοί, το  συναντάμε στα περισσότερα μέρη της επαρχίας.