ΤΑ ΠΕΝΤΟΒΟΛΑ

 Είναι από το βιβλίο μου "ΑΛΛΟΤΙΝΕΣ ΕΠΟΧΕΣ"

      Ένα από τα πιο αγαπημένα και πιο πανάρχαια παιχνίδια ήταν τα "πεντόβολα", με παράδοση αρκετών αιώνων με την ίδια χαρά και χάρη. Αλλού το καλούσαν γιούλια, πεντγιούλια, χαλίκια. Στην αρχαιότητα δε είχε το όνομα πέντε λίθοι. Το έπαιζαν σε όλο τον κόσμο με τη διαφορά ότι σε πολλά κράτη αντί για πετρούλες χρησιμοποιούσαν τους αστραγάλους των ζώων, τα κότσια. Τα έπαιζαν δυο παιδιά, κυρίως κορίτσια, ηλικίας 7, 8 μέχρι 13 ετών και καμιά φορά και μικρότερα ή μεγαλύτερα. Συνήθως τα έπαιζαν στην αυλή του σπιτιού αλλά καλός τόπος ήταν και το παραγώνι επάνω σε μια βελέντζα. Εδώ μονομαχούσαν δύο αδέλφια ή δυο γειτονοπούλες. Όμως οι καλύτερες συνθήκες για το παιχνίδι ήταν απευθείας στο χώμα, στο έδαφος. Παιζόταν σε μια σταλιά χώρο και τα μόνα απαραίτητα ήταν τα πεντόβολα. Πέντε στρουμπουλές πετρούλες μεγέθους μικρού κάστανου. Τα κορίτσια ειδικά που έπαιζαν καθημερινώς, είχαν ανά δύο τα δικά τους πεντόβολα και τόσο πολύ τα αγαπούσαν που τα πρόσεχαν σαν τα μάτια τους. Τα μέρη που έβρισκαν ωραία πεντόβολα ήσαν οι ποταμιές και οι ακρογιαλιές με τα χαλίκια και τα βότσαλα κάθε μεγέθους. Το παιχνίδι προϋπόθετε ότι και τα δυο κορίτσια θα κάτσουν καταγής, το ένα παιδί απέναντι στο άλλο

Τρόπος παιχνιδιού

 Πρώτα γινόταν επιλογή, ποια θα παίξει πρώτη. Το “έδειχναν” με ένα λάχνισμα όπως το “πι πο ντό” ή το “α μπε μπα μπλομ” ή με τα ίδια τα πεντόβολα, ποιο κορίτσι θα κρατήσει περισσότερα στην αναποδογυρισμένη παλάμη. Το παιχνίδι είχε πέντε φάσεις που ήταν κοινές σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. Μιούλα, διούλα, τριούλα, τετρούλα. Σε άλλες περιοχές είχε και άλλες φάσεις, όπως την καμάρα, την καρδούλα και τον ψήτη. Σε όλες τις φάσεις, εκτός από την τελευταία, τα κορίτσια έριχναν με μαλακό και επιδέξιο τρόπο τα πεντόβολα στον μεταξύ τους χώρο. 

   Μετά, στη μιούλα, η πρώτη παίκτρια πετούσε ένα πεντόβολο στον αέρα και μέχρι να το πιάσει πάλι, έπρεπε με το ίδιο χέρι να πιάσει στη χούφτα της ένα άλλο από τα κάτω. Με τον ίδιο τρόπο συνέχιζε, μέχρι να τα πιάσει και τα τέσσερα. 

   Στη διούλα, καθ’ όμοιο τρόπο, έπρεπε να πιάσει από κάτω δύο, δύο και ένα, στην τριούλα τρία και ένα και στην τετρούλα όλα με μια κίνηση. 

   Στην καμάρα ή αλλιώς γέφυρα μετά από το άπλωμα των πεντόβολων στο χώμα σε ένα καλό σημείο η παίκτρια σχημάτιζε με τα δάκτυλα του ζερβού χεριού της, μια γεφυρούλα. Από τη μια ο αντίχειρας και από την άλλη ο δείκτης με το μεσαίο καβάλα, τα δε άλλα δάκτυλα λυγισμένα και μαζεμένα στην παλάμη. Στη συνέχεια με το καλό της χέρι διάλεγε ένα πεντόβολο από τα πέντε –ίσως το πιο απομακρυσμένο– και το πετούσε στον αέρα. Πριν πέσει και το πιάσει προσπαθούσε να χτυπήσει με τα ακροδάκτυλα του ίδιου χεριού τα υπόλοιπα πεντόβολα και να τα περάσει, ένα κάθε φορά και με μια κίνηση, κάτω από τη γεφυρούλα. Όταν τελικά κατάφερνε και περνούσε και τα τέσσερα πεντόβολα, η άλλη παίχτρια είχε το δικαίωμα να δοκιμάσει το ρόλο του κλέφτη. Δηλαδή, όριζε ένα πεντόβολο που δεν είχε απομακρυνθεί πολύ από τη γέφυρα και βρισκόταν κοντά στα δάκτυλα. Έπαιρνε ένα άλλο και το πετούσε ψηλά. Οπότε εάν κατόρθωνε με το ίδιο χέρι και άρπαζε το συγκεκριμένο πεντόβολο περνώντας το χέρι κάτω από τη γεφυρούλα και αμέσως μετά έπιανε το άλλο στον αέρα, τότε κέρδιζε και συνέχιζε να παίζει αυτή. Στην καρδούλα η άλλη φίλη έβαζε τις δυο παλάμες των χεριών κάτω στο έδαφος δίπλα-δίπλα ανοιχτές και σχημάτιζε μια καρδιά. Ο αντίχειρας να είναι ανοιχτός τεντωμένος και τα άλλα τέσσερα δάκτυλα τεντωμένα και κολλητά. Συνάμα οι άκρες των δυο αντίχειρων και αυτές των δεικτών να έρχονται σε επαφή μεταξύ τους. Η πρώτη παίκτρια πετούσε στον αέρα ένα πεντόβολο και προσπαθούσε ένα-ένα τα υπόλοιπα να τα τοποθετήσει μέσα στην καρδούλα. Στην τελευταία φάση έριχνε μαλακά όλα τα πεντόβολα στον αέρα, αναποδογύριζε την παλάμη και έπρεπε αυτά να πέσουν και τα πέντε επάνω στην ανάποδη παλάμη. Σε μια παραλλαγή αντί της μιας παλάμης έβαζαν κολλητά και τις δύο. Στη συνέχεια η συμπαίκτρια τής έλεγε ποιο έπρεπε να ρίξει χωρίς να πέσουν τα άλλα. Με αυτό τον τρόπο έριχνε τα τέσσερα και το τελευταίο το πετούσε ψηλά και πάλι το έπιανε Το τελευταίο πεντόβολο που ήταν και το επιστέγασμα της νίκης το φώναζαν ο ψήτης.

     Στα πεντόβολα εκτός από τον συνδυασμό της ακρίβειας και της ταχύτητας, έπρεπε να έχεις και μεγάλη επιδεξιότητα στον τρόπο που τα σκορπούσες καταγής διότι πολλάκις οι καλές παίκτριες έβαζαν όρους, ώστε σε καμία κίνηση όταν μάζευες ένα ή περισσότερα πεντόβολα από κάτω να μην μετακινείς το άλλο. Ή μέσα σε ένα δευτερόλεπτο, με μια κίνηση, σε μια χούφτα να μαζέψεις τέσσερα πεντόβολα. Φαντάζεστε να είναι σκορπισμένα το ένα εδώ, το άλλο εκεί και το άλλο παραπέρα. Ή το άλλο, στη τελευταία φάση να ρίξεις τα πεντόβολα έτσι που να πέσουν και τα πέντε στην ανάποδη παλάμη και μάλιστα σε όλα τα δάκτυλα για να μπορείς να τα ξεχωρίσεις. Επίσης είχε μεγάλη σημασία και πού έστηνες την καμάρα. . Γενικώς τα πεντόβολα είναι ένα ωραίο παιχνίδι ακόμη και για τα... μεγάλα παιδιά όλου του κόσμου.

 Ιδού πλέον και το σχετικό βίντεο, λίγο διαφορετικό: